Ολα για τη Ζεντάγια!

Ποια θα μπορούσε να είναι η εξέλιξη μιας περίπλοκης σχέσης ανάμεσα σε δύο άντρες και μία γυναίκα, η οποία άρχισε μεν με τις καλύτερες προθέσεις αλλά στη συνέχεια, σε μια περίοδο περίπου 13 χρόνων, πέρασε από πολλά και διάφορα στάδια μέχρι να φτάσει στην εικόνα που έχει σήμερα; Αυτό φαίνεται να είναι το ουσιαστικό ερώτημα που απασχολεί στους «Αντιπάλους» (Challengers, ΗΠΑ, 2024) τον σκηνοθέτη Λούκα Γκουαντανίνο («Εγώ είμαι ο έρωτας», «Να με φωνάζεις με το όνομά σου»). Στους «Αντιπάλους» – που όπως και η προηγούμενη ταινία του Γκουαντανίνο, «Bones and All», γυρίστηκε στην Αμερική – είναι το 2019 και ο χώρος ένα γήπεδο του τένις στο Νιου Ροσέλ στο οποίο οι δύο πρώην φίλοι, ο Αρτ (Μάικ Φάιστ) και ο Πάτρικ (Τζος Ο’ Κόνορ), μονομαχούν μέχρι τελικής πτώσης. Ωστόσο εκείνο που πραγματικά ενδιαφέρει και τους δύο είναι ένα από τα πρόσωπα που παρακολουθούν τον αγώνα, η Τάσι (Ζεντάγια), η οποία κάποτε υπήρξε φαινόμενο του τένις και τώρα είναι σύζυγος και μάνατζερ του Αρτ, αν και έχει περάσει και από την ερωτική αγκαλιά του Πάτρικ. Οπότε, ο Γκουαντανίνο, με τη συνδρομή του σεναριογράφου Τζάστιν Κουρίτζκες, δομεί ένα πολύ ενδιαφέρον ερωτικό πλαίσιο μεταφέροντας συχνά την ιστορία στο παρελθόν και ανιχνεύοντας με επιμονή και υπομονή τα τρία πρόσωπα. Ανατρέχοντας στο παρελθόν, ο σκηνοθέτης επιλέγει με προσοχή κάποια χρονικά σημεία που μας βοηθούν να καταλάβουμε την πορεία της σχέσης και συγχρόνως να δημιουργήσουν το κατάλληλο σασπένς που θα κλιμακώσει την ιστορία οδηγώντας τη σε μια υπέροχη κορύφωση. Υπάρχουν σημεία ιδιαίτερα επίπονης λεκτικής σκληρότητας ανάμεσα στους τρεις ήρωες, όμως η αγάπη δεν δείχνει να έχει φύγει ποτέ, και αυτή η αγάπη είναι το σημείο στο οποίο ο Γκουαντανίνο ποντάρει κερδίζοντας τελικά το δικό του στοίχημα με αυτή την άκρως ανεβαστική και αισιόδοξη ταινία, η οποία μοιάζει με τη δική του απάντηση ή, αν θέλετε, με έναν δικό του φόρο τιμής στο αριστουργηματικό «Ζιλ και Ζιμ» του Φρανσουά Τριφό.

Εξυπνο θρίλερ

Μια καλύβα σε ένα δάσος, κυριολεκτικά στο πουθενά. Ενας άντρας που μένει μέσα. Αργότερα, μια γυναίκα. Και κάπου εδώ τελειώνουν τα βασικά «υλικά» της ταινίας «Μην ανοίγεις την πόρτα» (Ελλάδα, 2024) μέσω των οποίων οι σκηνοθέτες Σάκης και Αλέξανδρος Καρπάς καλούνται να μας κρατήσουν στο κάθισμά μας για περίπου δύο ώρες. Τα καταφέρνουν. Το ντουέτο που είναι γνωστό σε χιλιάδες χρήστες του Διαδικτύου με το ψευδώνυμο «Unboxholics» και με μικρού μήκους ταινίες με κλίση προς το θρίλερ, αποπειράται εδώ την πρώτη μεγάλου μήκους κινηματογραφική δημιουργία του πατώντας πάνω στους κώδικες του παραδοσιακού θρίλερ. Ωστόσο, έξυπνα και αβίαστα, αποφεύγουν την παγίδα της αντιγραφής δεκάδων ταινιών που κινούνται σε ανάλογο κλίμα, όπως για παράδειγμα η σχετικά πρόσφατη «Χτύπος στην καλύβα» του Μ. Νάιτ Σιάμαλαν. Το στοιχείο του θρίλερ ασφαλώς και υπάρχει, όμως το «Μην ανοίγεις την πόρτα», την πόρτα της καλύβας που ο άντρας (Σ. Καρπάς) θα ανοίξει για να βοηθήσει τη γυναίκα (Φωτεινή Λεβογιάννη) που τον εκλιπαρεί να τη σώσει, είναι περισσότερο μια κατάσταση μυαλού και λιγότερο ένα θρίλερ με φαντάσματα και δαίμονες. Οχι ότι δεν θα τα βρούμε και αυτά, όμως η ενσωμάτωσή τους στην ιστορία είναι μια έκφραση με εικόνες του υποσυνείδητου και όχι του «πραγματικού». Για την ακρίβεια, οι δύο σκηνοθέτες πέτυχαν να ισορροπήσουν αβίαστα πάνω στην αδιόρατη ίνα που διαχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό, ή αυτό που βλέπουμε από αυτό που νομίζουμε ότι βλέπουμε. Μπράβο τους.

Χαμένη ευκαιρία

Η συμπαραγωγής Σλοβενίας/Κροατίας και Ελλάδας ταινία «Ο τελευταίος ήρωας» (Shooting Blanks, 2023) μας μεταφέρει σε μια κωμόπολη της Σλοβενίας, όπου ένας «κολλημένος» με το παρελθόν, καλοπροαίρετος εθνικιστής (Πίρμοζ Πίρνετ), του οποίου ο πατέρας υπήρξε ήρωας της Αντίστασης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσπαθεί να αποτρέψει τη δημιουργία ενός γερμανικού πολυκαταστήματος στο σημείο όπου το άγαλμα του πατέρα του έχει στηθεί προς τιμήν του. Μάλιστα, εκπρόσωπος της γερμανικής εταιρείας είναι μια Ελληνίδα, η Αγγελική Παπούλια, που επισκέπτεται την περιοχή και στην αρχή δεν ξέρει πού να πάει να κρυφτεί με τα όσα βλέπει. Πάνω σε αυτή τη βασική ιδέα μπορούν να δημιουργηθούν οι συνθήκες για μια αν μη τι άλλο ευπρόσωπη σάτιρα, και σε αυτό ο σκηνοθέτης Ζίγκα Βιρτς τα πηγαίνει καλά. Οι αναπαραστάσεις μαχών που ο εθνικιστής σκηνοθετεί με άσφαιρα πυρομαχικά για να τιμήσει το λατρεμένο του παρελθόν διακρίνονται από μια τρυφερότητα παρά το φαρσοειδές περιεχόμενό τους. Ωστόσο ο Βιρτς είναι πολύ πιο φιλόδοξος και αποπειράται μια ταινία τόσο φορτωμένη από πολλά και διάφορα που τελικά δεν μπορεί να αντέξει το φορτίο και καταλήγει σε τραγική φάρσα. Εκεί που είσαι ανοιχτός στην πρόταση του «τελευταίου ήρωα» να γίνει ένα επίκαιρο χιουμοριστικό σχόλιο για τη γερμανική οικονομική κυριαρχία στην Ευρώπη των καιρών μας, βρίσκεσαι ξαφνικά μπροστά σε ένα αλαλούμ οικογενειακό δράμα τόσο τραβηγμένο από τα μαλλιά που θα μπορούσε από μόνο του να είναι επεισόδιο μεξικανικής τηλεσαπουνόπερας.

Και άλλη ιστορία ενηλικίωσης

Στο «Ζωντανό πνεύμα» (Alma Viva, Γαλλία/Πορτογαλία, 2023) της Πορτογαλέζας Κριστέλ Αλβές Μέιρα (πρώτη ταινία), ο θάνατος της γιαγιάς της μικρής Σαλομέ (Λούα Μίτσελ), του μικρότερου μέλους μιας οικογένειας η οποία δείχνει να έχει μόνο προβλήματα, θα την οδηγήσει με βίαιο τρόπο στην απότομη ωρίμανση. Η αλήθεια είναι ότι το κακό με τις ιστορίες ενηλικίωσης έχει πια παραγίνει· σχεδόν κάθε εβδομάδα βλέπουμε από μία, με αποτέλεσμα, πλέον, να έχει επέλθει κορεσμός. Θα συμφωνήσω βεβαίως στο ότι η επιλογή όπως και η καθοδήγηση του σωστού παιδιού στην κάθε ταινία είναι το άλφα και το ωμέγα της, και πράγματι η μικρή Λούα Μίτσελ σε κερδίζει εδώ με το παίξιμό της, όμως τελικά όλες αυτές οι ταινίες λένε και ξαναλένε το ίδιο περίπου πράγμα, αλλάζοντας απλώς το πλαίσιο της ιστορίας.

Προχειρότητα

Αν είναι να μιλήσουμε με κατασκευαστικούς όρους, η κωμωδία του Βασίλη Ραΐση «Επαγγελματίας υπνοβάτης» (Ελλάδα, 2024) είναι επιπέδου ελληνικής βιντεοταινίας της δεκαετίας του 1980. Ωστόσο, από πλευράς περιεχομένου κάποιες ιδέες θα μπορούσαν να κινήσουν το ενδιαφέρον· κυρίως η σατιρική ματιά του σκηνοθέτη πάνω στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και ποίηση, όπως και στη μανία πολλών Ελλήνων με τις προφητείες και την ανάγνωση του μέλλοντος. Αυτός είναι ο «τομέας» στον οποίο ο αποτυχημένος ποιητής και κεντρικός ήρωας της ταινίας (Μιχάλης Καλιότσος) πρόκειται να διαπρέψει χάρη στη μεσολάβηση της μητέρας του (Ελένη Γερασιμίδου). Ολα αυτά βέβαια δεν μπορούν παρά να ακυρωθούν μπροστά στην κατασκευαστική προχειρότητα της ταινίας.

Επανέκδοση

«Ο μύλος και ο σταυρός» (The Mill and the Cross, Πολωνία/Σουηδία, 2010). Αποκλειστικά στο Studio προβάλλεται η πολύ ιδιαίτερη αυτή ταινία του πολωνού σκηνοθέτη και εικαστικού Λεχ Μαγέφσκι, ο οποίος μέσω της CG τεχνολογίας επιστρέφει με έναν κυριολεκτικά μαγικό τρόπο στη δημιουργία του πίνακα «Ο Χριστός φέρων τον σταυρό» (ή «Ο δρόμος για τον Γολγοθά»), έργου που δημιούργησε ο φλαμανδός ζωγράφος Πίτερ Μπρίγκελ (1525/1530 – 1569). Ο Μπρίγκελ, τον οποίο υποδύεται ο Ρούτγκερ Χάουερ, θέλησε με αυτό το έργο να σχολιάσει τις πολιτικές – θρησκευτικές – κοινωνικές εξελίξεις της εποχής του (1564), εκφράζοντας τη διαμαρτυρία του απέναντι στις βαρβαρότητες της Καθολικής Εκκλησίας και του ισπανικού στρατού που σκότωνε με τα πιο φρικτά βασανιστήρια αθώους ανθρώπους. Το σενάριο είναι βασισμένο στο βιβλίο του Μάικλ Φράνσις Γκίμπσον.

Επίσης στις αίθουσες

Προβάλλονται επίσης τα αυστραλέζικα κινούμενα σχέδια «Σούπερ Μάγκι» (Combat Wombat: Back 2 Back, 2024) των Ρικάρντ Κουσό και Τάνια Βίνσεντ με τα οποία η αστυνομικός του τίτλου επιστρέφει για να προστατεύσει την πόλη της με τη βοήθεια μιας ασυνήθιστης παρέας και το γαλαξιακό θρίλερ «Χωρίς οξυγόνο» (Breathe, ΗΠΑ, 2024) του Στέφον Μπρίστολ, το οποίο δεν παρουσιάστηκε στους δημοσιογράφους από την ελληνική διανομή του.