«Η Γερμανία δεν είναι ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης»

Ο Γιόαχιμ Νάγκελ έχει δυόμισι χρόνια στο τιμόνι της Μπούντεσμπανκ. Στο διάστημα αυτό ως πρόεδρος της πανίσχυρης Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας και μέλος του Συμβουλίου της ΕΚΤ χρειάστηκε να διαχειριστεί τα απόνερα της πανδημίας, τις συνέπειες του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, την εκτίναξη του πληθωρισμού και των επιτοκίων. Ο «προσηλωμένος στη σταθερότητα σοσιαλδημοκράτης», όπως τον είχε χαρακτηρίσει η εφημερίδα «Χάντελσμπλατ», παραμένει πιστός στη βασική γραμμή της Μπούντεσμπανκ για νομισματική σταθερότητα, αλλά χωρίς την ακαμψία της δεκαετίας της ευρωκρίσης.

Σήμερα είναι η Γερμανία ουραγός στους ρυθμούς ανάπτυξης των βιομηχανικών χωρών. Πολλοί είναι εκείνοι που τη βλέπουν ως τον «μεγάλο ασθενή της Ευρώπης». Αλλά ο Νάγκελ αντικρούει με έμφαση την εκτίμηση αυτή. «Οχι, δεν είμαστε ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης», απαντά στα «ΝΕΑ» μιλώντας στους ξένους ανταποκριτές στη Γερμανία (VAP). «Εχουμε μια φάση αναιμικής ανάπτυξης που οφείλεται στην πανδημία, τον φρικτό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και άλλες εντάσεις στη διεθνή σκηνή, που πλήττουν ιδιαίτερα μια ανοιχτή οικονομία όπως της Γερμανίας». Ωστόσο το 2022 η Γερμανία μπόρεσε να διαχειριστεί την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, η αγορά εργασίας είναι σταθεροποιημένη στα όρια σχεδόν της πλήρους απασχόλησης, η εκτίναξη του πληθωρισμού σε αδιανόητα μέχρι πρότινος διψήφια ποσοστά που έφεραν 14 αυξήσεις επιτοκίων. «Σημαντικό για μένα ήταν να δείξουμε ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση», λέει ο Νάγκελ.

Προκλήσεις. Βέβαια δεν λείπουν οι προκλήσεις: «Η δημογραφική εξέλιξη, η ενεργειακή μετάλλαξη, η ψηφιακή εποχή με ενδεχόμενη υποχώρηση της παγκοσμιοποίησης. Αλλά είμαι πεπεισμένος ότι έχουμε τη συνταγή για να τα απαντήσουμε, ώστε να φτάσουμε σε μεγαλύτερη ανάπτυξη», σημειώνει ο Νάγκελ. Οι προβλέψεις για ανάπτυξη 0,3%-0,5% για το τρέχον έτος σαφώς και δεν τον ικανοποιούν. «Απαιτούνται σαφώς μεγαλύτεροι ρυθμοί ανάπτυξης για να μη φτάσουμε κάποια στιγμή πράγματι στο σημείο να γίνουμε ο ασθενής της Ευρώπης», προειδοποιεί ο Νάγκελ.

Ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ θέλει τη Γερμανία ως «άγκυρα σταθερότητας» με ανοιχτή οικονομία και ανοιχτή κοινωνία σε ανθρώπους από άλλες χώρες και επενδύσεις από το εξωτερικό. Γι’ αυτό και παρακολουθεί με ανησυχία την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη. «Με ανησυχεί το ενδεχόμενο στις ερχόμενες ευρωεκλογές να αποκτήσουν μεγαλύτερη δύναμη και ρόλο κόμματα τα οποία έχουν μια άλλη σχέση με τις αξίες που είναι σημαντικές για μένα. Εχουμε ανάγκη από περισσότερη Ευρώπη, όχι από λιγότερη Ευρώπη», λέει στην ερώτηση των «ΝΕΩΝ». Είναι μια ασυνήθιστη για κεντρικό τραπεζίτη ανοιχτή πολιτική τοποθέτηση. Το παραδέχεται ο Νάγκελ, σημειώνοντας ότι υπάρχουν «οριακές στιγμές» που απαιτούν καθαρές κουβέντες. «Η σιωπή και η αδράνεια είναι η χειρότερη επιλογή», λέει, «υπάρχουν πολλά επιχειρήματα απέναντι σε εκείνους που αντιμάχονται την Ευρώπη».

Αμυντική πολιτική. Παρά την προτεραιότητα που έχει η αμυντική πολιτική και για την ΕΕ με τον πόλεμο της Ουκρανίας, ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ είναι άκρως επιφυλακτικός στην εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του δημόσιου ελλείμματος, που προτείνει η Ελλάδα. Επικαλείται καταρχήν το αυστηρό πλαίσιο που έθεσε το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας και οδήγησε τη γερμανική κυβέρνηση στο Ειδικό Ταμείο των 100 δισεκατομμυρίων για τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις.

«Δεν γνωρίζω την ελληνική πρόταση στις λεπτομέρειές της», απαντά ο Νάγκελ στην ερώτηση των «ΝΕΩΝ». «Ως πρώτη προσέγγιση μπορώ να πω ότι οι πολιτικοί μπορούν να κάνουν διάφορες σκέψεις. Ωστόσο θα πρέπει να είναι πάντα σαφές ότι οι προτάσεις πρέπει να κινούνται σε σταθερό νομικό πλαίσιο και να προσδιορίζεται σαφώς πού μπορούν να γίνουν εξαιρέσεις και με ποιες προϋποθέσεις. Θα πρέπει να είναι πολύ αυστηρά και συγκεκριμένα διατυπωμένα τα όρια των επιτρεπόμενων εξαιρέσεων», λέει ο Νάγκελ. Διαφορετικά, θεωρεί ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος η εξαίρεση να γίνει κανόνας. «Πρέπει να υπάρχουν σαφή νομικά όρια των προϋποθέσεων», λέει ο Νάγκελ, θεωρώντας ότι είναι «καθαρές εικασίες» προς το παρόν.

Δημοσιονομικοί κανόνες. Ο Νάγκελ είναι από εκείνους που δεν κοιτάζουν πίσω. «Στη νομισματική πολιτική προσπαθώ να κοιτάζω μόνο μπροστά, δεν με βοηθά τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα», λέει για τη συμφωνία για τους επικαιροποιημένους δημοσιονομικούς κανόνες, το νέο πλαίσιο ελλείμματος και δημόσιου χρέους που εγκρίθηκε οριστικά και από το Ευρωκοινοβούλιο αυτήν την εβδομάδα. «Σημασία έχει τώρα να τηρηθούν οι κανόνες του δημόσιου χρέους έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί και συμφωνηθεί. Αυτό θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα, εάν τηρηθεί», λέει ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ. Και αυτή είναι αποστολή της νέας Κομισιόν της ΕΕ, όποια και να είναι η σύνθεσή της.

Ο Γιόαχιμ Νάγκελ γνωρίζει καλά την Ελλάδα, είχε την ευκαιρία να μείνει κάποιες μέρες το καθολικό Πάσχα που πέρασε. «Είναι μια θαυμάσια χώρα», λέει απευθυνόμενος στα «ΝΕΑ». «Και οι άλλες χώρες επίσης», συμπληρώνει αμέσως για να μην παρεξηγηθούν οι προτιμήσεις του κεντρικού τραπεζίτη της Γερμανίας.