Ελιές φορτωμένες κραυγές

Ενας μασκοφόρος, μυώδης άνδρας τρέχει σαν τρελός ανάμεσα στα ελαιόδεντρα του Τουρμούς Αγιά, μιας κοινότητας 2.500 ψυχών βορειοανατολικά της Ραμάλας. Φοράει μια άσπρη μπλούζα ανοιχτή στα πλάγια: από τις τέσσερις γωνίες του ενδύματος κρέμονται κάτι ειδικά δεμένα κρόσσια που, αν ψάξει κανείς, βλέπει ότι ονομάζονται «τσιτσίτ» και έχουν βαθιά θρησκευτική σημασία, λειτουργούν ως φυσική υπενθύμιση των εντολών του Θεού για τους πιστούς Εβραίους. Στο αμύητο μάτι, βέβαια, το ορατό αυτό σύμβολο έρχεται σε ευθεία, βίαιη αντίθεση με το πελώριο ξύλινο ραβδί που κραδαίνει ο μασκοφόρος. Πόσο μάλλον αφού στο βίντεο που τράβηξε ένας αμερικανός δημοσιογράφος, ο Τζάσπερ Ναθάνιελ, φαίνεται καθαρά να χτυπάει με αυτό στο κεφάλι μια μεσήλικη γυναίκα που μάζευε ελιές.

Η γυναίκα πέφτει αναίσθητη στο έδαφος. Ο μασκοφόρος τη χτυπάει ακόμη δύο φορές. Η γυναίκα θα μεταφερθεί στο νοσοκομείο με εγκεφαλική αιμορραγία. Αποκαλύπτεται πως τη λένε Αφάφ Αμπού Αλιά, αν και στο χωριό είναι πιο γνωστή ως Ουμ Σαλέχ, είναι 55 χρόνων, μητέρα πέντε παιδιών. Ο εβραίος έποικος που της επιτέθηκε δεν συνελήφθη, ούτε και πρόκειται, αφού λογικά δεν τον αναζητάει κανείς. Στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι βίαιες επιθέσεις εποίκων εις βάρος Παλαιστινίων στη Δυτική Οχθη μένουν ατιμώρητες. Πολλά περιστατικά δεν ερευνώνται καν, αλλά και από τις επίσημες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2005 και 2023 μόλις ένα 3% κατέληξε σε καταδίκη. Δεδομένων των όσων ακολούθησαν, μάλιστα, την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, τον πόλεμο στη Γάζα, την αποθράσυνση των εξτρεμιστών εταίρων του Μπενιαμίν Νετανιάχου και μαζί τους και των εποίκων, θα μπορούσε να στοιχηματίσει κανείς με ασφάλεια πως το ποσοστό αυτό είναι πια ακόμα μικρότερο.

Η εποχή της ελαιοσυγκομιδής ξεκίνησε στη Δυτική Οχθη στις 9 Οκτωβρίου. Οσοι ήλπιζαν όμως πως θα ήταν περισσότερο ασφαλής από την περσινή γρήγορα διαψεύστηκαν. Πέρυσι, η συγκομιδή σχεδόν σταμάτησε, καθώς, λόγω του πολέμου, ο στρατός και οι έποικοι εμπόδισαν πολλούς Παλαιστινίους να προσεγγίσουν τα χωράφια τους. Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA), συγκομιδή δεν πραγματοποιήθηκε την περασμένη χρονιά σε περισσότερα από 96.000 στρέμματα γης στη Δυτική Οχθη, γεγονός που προκάλεσε ζημίες ύψους 10 εκατομμυρίων δολαρίων στην περιοχή. Την ίδια περίοδο, η ισραηλινή οργάνωση Yesh Din κατέγραψε 113 πράξεις βίας από στρατιώτες και εποίκους με σκοπό να εμποδίσουν την ελαιοσυγκομιδή ή εναντίον Παλαιστινίων που εργάζονταν σε αυτή.

Οι αγρότες της Δυτικής Οχθης βέβαια δεν είχαν άλλη εναλλακτική παρά να ελπίζουν. Αφενός γιατί η φετινή συγκομιδή είχε ακόμη μεγαλύτερη οικονομική σημασία από ό,τι συνήθως, επειδή οι ελιές έχουν διετή κύκλο και αναμενόταν να αποδώσουν μεγαλύτερη ποσότητα καρπών, και αφετέρου επειδή περισσότεροι άνθρωποι χρειάζεται να βασιστούν στο μάζεμά τους για το εισόδημά τους, καθώς οι παλαιστίνιοι εργάτες εξακολουθούν να μην έχουν δικαίωμα εισόδου στο Ισραήλ. Επισήμως, άλλωστε, και ο νόμος και ο στρατός προστατεύουν τη συγκομιδή της ελιάς. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ έχει αποφανθεί ήδη από το 2006 πως οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα σε ασφαλή πρόσβαση στη γη τους και πως «κατά κανόνα, ένας στρατιωτικός διοικητής πρέπει να αποφεύγει να κλείνει περιοχές με τρόπο που να στερεί από τους παλαιστίνιους κατοίκους τη δυνατότητα πρόσβασης στις γεωργικές τους εκτάσεις». Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Πολιτικής Διοίκησης του ισραηλινού στρατού στη Δυτική Οχθη, ταξίαρχος Χισάμ Ιμπραήμ, υπέγραψε και έστειλε στις αρχές Σεπτεμβρίου διαταγή που λέει καθαρά πως «ένας στρατιώτης δεν μπορεί να παρακολουθεί αμέτοχος» και ότι είναι καθήκον του να προστατεύει τους εργάτες και να θέτει υπό κράτηση όσους τους επιτίθενται μέχρι την άφιξη της αστυνομίας.

Ομως η πραγματικότητα είναι άλλη. Τουλάχιστον 41 επιθέσεις εις βάρος Παλαιστινίων από εβραίους εποίκους καταγράφηκαν από την οργάνωση Yash Din στη Δυτική Οχθη μεταξύ 9 και 21 Οκτωβρίου. Συχνά έγιναν μπροστά σε στρατιώτες, που απλά «παρακολουθούσαν αμέτοχοι». Σε ορισμένες περιπτώσεις έκαναν κάτι ακόμα χειρότερο: βοήθησαν τους επιτιθέμενους. Η επίθεση στην Ουμ Σαλέχ ήταν κομμάτι ενός ευρύτερου περιστατικού με δράστες τουλάχιστον 15 μασκοφόρους εποίκους και θύματα όχι μόνο Παλαιστίνιους που μάζευαν ελιές αλλά και ακτιβιστές που είχαν μεταβεί στην περιοχή για να τους στηρίξουν – ανάμεσά τους και ο βιντεολήπτης, ο Τζάσπερ Ναθάνιελ. Σε ένα άλλο βίντεο φαίνεται ένα αυτοκίνητο παραδομένο στις φλόγες. Σύμφωνα με τον αμερικανό δημοσιογράφο – τουλάχιστον ένα 80% των κατοίκων του Τουρμούς Αγιά έχει και την αμερικανική υπηκοότητα ή άδεια διαμονής –, ισραηλινοί στρατιώτες «παρακολουθούσαν αμέτοχοι» από κοντινή απόσταση.

Εχει άραγε κάποιο νόημα να μιλάμε για τη Δυτική Οχθη, για το (μη) μάζεμα των ελιών, τη στιγμή που ο κόσμος βιάζεται τόσο ξεκάθαρα να απομακρύνει το βλέμμα του ακόμα και από τη Γάζα; Μόλις πρόσφατα, η Κνεσέτ πέρασε σε πρώτη ανάγνωση νομοσχέδιο που εφαρμόζει την ισραηλινή νομοθεσία στη Δυτική Οχθη, κίνηση που ισοδυναμεί με προσάρτηση μιας περιοχής που οι Παλαιστίνιοι επιδιώκουν να αποτελέσει κομμάτι ενός μελλοντικού ανεξάρτητου κράτους. Η Ουάσιγκτον εκδήλωσε μια κάποια χλιαρή δυσφορία, και τέλος. Μέχρι τον επόμενο (μεγάλο) κύκλο βίας, τους ζυγούς λύσατε.