«Θαλασσοβάτης», η νέα απειλή του Κρεμλίνου

Ξεπερνώντας τις 1.340 μέρες πολέμου η Ουκρανία ξύπνησε και πάλι χθες μέσα στις σειρήνες και τα συντρίμμια. Η Ρωσία εξαπολύει νέες επιθέσεις κατά του Κιέβου, ενώ ταυτόχρονα επιδεικνύει την τεχνολογική της ισχύ με τη δοκιμή του «ανίκητου» πυρηνοκίνητου πυραύλου Burevestnik. Στο διπλωματικό μέτωπο, οι «πρόθυμοι» της Δύσης δεσμεύονται για πιο αποτελεσματικά μέτρα ενώ οι συνομιλίες για την ειρήνη κινούνται σε τρεις ασύμβατες ταχύτητες: η Μόσχα κερδίζει χρόνο, η Ουάσιγκτον πιέζει για συμφωνία πάση θυσία και το Κίεβο προσπαθεί, με μειούμενη ισχύ αλλά αμείωτο πείσμα, να διαφυλάξει την ίδια του την ύπαρξη.

Η Ρωσία προχώρησε σε δοκιμή νέου πυρηνοκίνητου πυραύλου κρουζ που μπορεί να φέρει πυρηνική κεφαλή, ονόματι Burevestnik. Σύμφωνα με ενημέρωση του επικεφαλής του ρωσικού Γενικού Επιτελείου Βαλέρι Γκερασίμοφ στον πρόεδρο Πούτιν, ο πύραυλος διέσχισε απόσταση 14.000 χιλιομέτρων και βρισκόταν στον αέρα για περίπου 15 ώρες. Ο ρώσος πρόεδρος έχει δηλώσει ότι ο 9M730 Burevestnik («Θαλασσοβάτης») είναι «αθέατος» στα σημερινά και μελλοντικά συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας, με σχεδόν απεριόριστο βεληνεκές και μη προβλέψιμη πορεία πτήσης. Σε χθεσινές δηλώσεις του, ντυμένος με στολή παραλλαγής, ο Πούτιν ανέφερε στον Γκερασίμοφ ότι οι κρίσιμης σημασίας δοκιμές του Burevestnik ολοκληρώθηκαν και ότι θα ξεκινήσουν εργασίες για το τελικό στάδιο πριν από την ανάπτυξη των πυραύλων.

Τα χαρακτηριστικά του πυρηνοκίνητου

Το πειραματικό αυτό όπλο, που πετά σε χαμηλό ύψος και ανακοινώθηκε για πρώτη φορά το 2018, έχει χαρακτηριστεί ως όπλο με δυνητικά απεριόριστη εμβέλεια και ικανότητα να παρακάμπτει τα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας.

Δυτικοί αναλυτές έχουν κατά καιρούς αμφισβητήσει τη στρατηγική αξία του πυραύλου, καθώς και τους ρωσικούς ισχυρισμούς περί επιτυχών δοκιμών. Ο Πούτιν είχε δηλώσει ότι «η τελική επιτυχής δοκιμή» του όπλου πραγματοποιήθηκε το 2023, όμως ο ισχυρισμός αυτός δεν έχει επαληθευθεί ανεξάρτητα. Οπως επισημαίνει το BBC, από τουλάχιστον δεκατρείς γνωστές δοκιμές, μόνο δύο είχαν μερική επιτυχία από το 2016, σύμφωνα με στοιχεία οργανισμού για τον έλεγχο των εξοπλισμών.

Ο στρατηγός Γκερασίμοφ ανέφερε ότι ο πύραυλος παρέμεινε στον αέρα επί 15 ώρες κατά τη δοκιμή της 21ης Οκτωβρίου. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, είπε ότι ελέγχθηκαν οι κατακόρυφοι και οριζόντιοι ελιγμοί του πυραύλου και διαπιστώθηκε ότι ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές. «Κατά συνέπεια, επέδειξε υψηλές δυνατότητες παράκαμψης των συστημάτων πυραυλικής και αντιαεροπορικής άμυνας».

Η χρησιμότητα του πυραύλου αποτελεί αντικείμενο έντονου διαλόγου στους στρατιωτικούς και αμυντικούς κύκλους από τότε που ανακοινώθηκε. Σε έκθεση του 2021, το Εθνικό Κέντρο Αεροδιαστημικών Πληροφοριών της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ ανέφερε: «Ενας πυρηνοκίνητος πύραυλος cruise θα παρείχε στη Ρωσία ένα μοναδικό όπλο με δυνατότητα διηπειρωτικής εμβέλειας». Ωστόσο, όπως επισήμανε την ίδια χρονιά το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών (IISS), η Ρωσία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις για να καταστήσει το όπλο επιχειρησιακά βιώσιμο. «Η ένταξή του στο ρωσικό οπλοστάσιο εξαρτάται όχι μόνο από την υπέρβαση του τεράστιου τεχνικού εμποδίου να εξασφαλιστεί η αξιόπιστη λειτουργία της πυρηνικής μονάδας πρόωσης» ανέφεραν οι αναλυτές του IISS.

Ο πύραυλος Burevestnik (με κωδική ονομασία Skyfall από το ΝΑΤΟ) διαθέτει εμβέλεια 10.000-20.000 χλμ., επιτρέποντάς του να πλήττει στόχους σε όλη την ηπειρωτική επικράτεια των ΗΠΑ από οποιοδήποτε σημείο της Ρωσίας. Μπορεί να πετά πολύ χαμηλά, μόλις 50-100 μέτρα πάνω από το έδαφος, δυσχεραίνοντας σημαντικά την αναχαίτισή του από αεράμυνα. Ο πύραυλος χρησιμοποιεί πυρηνικό αντιδραστήρα για προώθηση, ο οποίος ενεργοποιείται μετά την εκτόξευση με πυραύλους στερεού καυσίμου. Ερευνες υποδεικνύουν πιθανό σημείο εκτόξευσης 475 χλμ. βόρεια της Μόσχας, όπου εντοπίστηκαν εννέα οριζόντιες πλατφόρμες εκτόξευσης υπό κατασκευή το 2024.

Διαπραγμάτευση πολλών ταχυτήτων

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε χθες νέες σκληρές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας και των συμμάχων της μετά τη νυχτερινή επίθεση στο Κίεβο με ρωσικά drones που στοίχισαν τη ζωή σε τρεις ανθρώπους και τραυμάτισαν 31 άλλους, μεταξύ των οποίων έξι παιδιά. Επίσης μονάδες της ρωσικής αντιαεροπορικής άμυνας κατέρριψαν και δεύτερο ουκρανικό drone που κατευθυνόταν στη Μόσχα.

«Κανείς δεν θέλει ο πόλεμος στην Ουκρανία να διαρκέσει εκατό χρόνια» δήλωσε στις 16 Οκτωβρίου, σε μια διάσκεψη στο Κίεβο, ο γνωστός αμερικανός πολιτικός αναλυτής Τζορτζ Φρίντμαν. Ομως, οι πρωταγωνιστές της διαπραγμάτευσης κινούνται με διαφορετικές ταχύτητες ως προς το πώς θα δοθεί τέλος στη σύγκρουση, ταχύτητες που είναι ασύμβατες μεταξύ τους, επισημαίνει ο Κριστιάν Σεγκούρα στην «El Pais» μιλώντας ουσιαστικά για διαπραγμάτευση με ασύμβατες ταχύτητες. Ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν διατηρεί τον έλεγχο στη διπλωματία, παρατείνοντας τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ για την Ουκρανία και αναβάλλοντας τη σύνοδο κορυφής με τον Ντόναλντ Τραμπ. Η στρατηγική των ΗΠΑ επικεντρώνεται στο ταχύτατο κλείσιμο της σύγκρουσης, αλλά συγκρούεται με τις ρωσικές μαξιμαλιστικές θέσεις και τις απαιτήσεις της Ουκρανίας για ισχυρές εγγυήσεις άμυνας. Ο Ζελένσκι ζητά ενίσχυση στρατιωτικής βοήθειας, ενώ οι αμερικανικές αποστολές όπλων μειώνονται. Η αβεβαιότητα για τη συνάντηση Πούτιν – Τραμπ συνεχίζεται, με τον Πούτιν να κερδίζει χρόνο μέσω διαπραγματευτικών τακτικών και την Ουκρανία να προσπαθεί να προστατεύσει την κυριαρχία της.

Παράλληλα, η Συμμαχία των Προθύμων επιδιώκει να αποφασίσει πριν από τα Χριστούγεννα για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, ώστε να διασφαλιστεί χρηματοδότηση για το Κίεβο. Η συνάντηση θεωρήθηκε βήμα προς τη διαμόρφωση σχεδίου για την προστασία του ουκρανικού ενεργειακού δικτύου, την ενίσχυση της αντιαεροπορικής άμυνας και την προμήθεια πυραύλων μεγάλης εμβέλειας που θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους στο εσωτερικό της Ρωσίας.