Αστικές συγκοινωνίες: Οι επιβάτες αυξάνονται, τα δρομολόγια μειώνονται

Η έλλειψη οδηγών και η παλαιότητα του στόλου των λεωφορείων και των συρμών «στραγγαλίζουν» τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας, που τον περασμένο χρόνο εκτέλεσαν 228.891 λιγότερα δρομολόγια, παρότι οι επιβάτες αυξήθηκαν κατά 35,4 εκατομμύρια!

Η προχθεσινή εικόνα στο Σύνταγμα, όπου λόγω της αυξημένης επιβατικής κίνησης «φράκαρε» ο σταθμός του μετρό και ενεργοποιήθηκε το «πρωτόκολλο ασφαλείας», δείχνει ανάγλυφα τα τεράστια προβλήματα του επιβατικού κοινού της Αθήνας στις καθημερινές μετακινήσεις του, όπου κυριαρχούν η ταλαιπωρία, ο συνωστισμός, οι καθυστερήσεις και τα ανεπαρκή δρομολόγια, ειδικά τις ώρες αιχμής.

Ελλείψεις

Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του επιβατικού κοινού, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών φαίνεται ότι αδυνατεί να βελτιώσει άμεσα την κατάσταση, κυρίως λόγω σημαντικών ελλείψεων σε προσωπικό και τροχαίο υλικό. Ειδικότερα, η έλλειψη οδηγών, η οποία καθηλώνει περίπου το 20% των λεωφορείων της Αθήνας στα αμαξοστάσια, μαζί με την ανεπάρκεια των συρμών σε μετρό και ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους οι αστικές συγκοινωνίες παραμένουν στάσιμες.

Τα στοιχεία από την έκθεση πεπραγμένων του ΟΑΣΑ για την περσινή χρονιά δείχνουν ότι παρά τις επενδύσεις για την προμήθεια λεωφορείων, τη συντήρηση τροχαίου υλικού, την παραχώρηση δρομολογίων σε ιδιώτες και τις νέες διαδικασίες προσλήψεων, η κατάσταση στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς επιδεινώνεται.

Στο μετρό, τα οχηματοχιλιόμετρα που εκτελέστηκαν το 2024 μειώθηκαν σε 51,07 εκατομμύρια, από 53,54 εκατ. το 2023. Οι ασφυκτικά γεμάτοι συρμοί κατά τις ώρες αιχμής και οι ουρές αναμονής στους σταθμούς βρίσκονται πλέον σε καθημερινή διάταξη.

Αντίστοιχα, στις οδικές συγκοινωνίες (λεωφορεία – τρόλεϊ) – συμπεριλαμβανομένων των δρομολογίων που εκτελούνται από τα ιδιωτικά ΚΤΕΛ – το 2024 εκτελέστηκαν 82,66 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα, έναντι 83,41 εκατ. την προηγούμενη χρονιά. Την ίδια στιγμή, οι επιβιβάσεις σε λεωφορεία και τρόλεϊ αυξήθηκαν κατά 8,12% και στο μετρό κατά 7,6%, φθάνοντας στις 232.583.000 και 254.221.000, αντίστοιχα.

Οι εισπράξεις

Παρ’ όλα αυτά, οι εισπράξεις των μεταφορικών φορέων για το έτος 2024 μειώθηκαν κατά 3,9%, συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά, φτάνοντας στα 254,8 εκατ. ευρώ. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση πεπραγμένων, αυτό «οφείλεται αποκλειστικά στη μείωση των εισπράξεων από τα δικαιώματα μετακίνησης που ανήλθαν σε 65,7 εκατ. ευρώ, έναντι 94,9 εκατ. το 2023. Πρόκειται για ποσά που καταβάλλονται από διάφορα υπουργεία, προκειμένου να διατηρείται μειωμένο το κόμιστρο σε φοιτητές, ΑμεΑ, ηλικιωμένους, σώματα ασφαλείας κ.λπ.

Την ίδια στιγμή, οι επενδύσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ, που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για την αναβάθμιση του στόλου των λεωφορείων, εκτιμάται ότι θα δείξουν τη δυναμική τους από το 2026 και μετά. Εως το τέλος του 2025, τα καινούργια οχήματα αναμένεται να φτάσουν τα 950. Μέχρι σήμερα, στους δρόμους της Αττικής κυκλοφορούν πάνω από 500 οχήματα νέας γενιάς, εκ των οποίων τα 240 είναι ηλεκτρικά.

Σημειώνεται ότι το 2024 ο ενεργός στόλος της ΟΣΥ και των ΚΤΕΛ ανερχόταν σε 1.373 οχήματα, όταν έναν χρόνο νωρίτερα ήταν 1.550, δηλαδή 177 περισσότερα. Ακόμα κι έτσι, όμως, στους δρόμους έβγαιναν καθημερινά 1.050 οχήματα, λόγω έλλειψης οδηγών. Επίσης, τα τρόλεϊ μειώθηκαν από 210 σε 199.

Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΟΣΥ, «προετοιμάζεται ήδη το μείγμα της επόμενης φάσης», ώστε στα μέσα του 2027 ο στόλος των οχημάτων να είναι πλήρως ανανεωμένος. Αυτό θα ξεκινήσει με τα 125 καινούργια ηλεκτροκίνητα λεωφορεία, που θα έρθουν στο πρώτο εξάμηνο του 2026.

Καθυστερήσεις

Σε ό,τι αφορά τα μέσα σταθερής τροχιάς, τα βήματα αναβάθμισης παραμένουν περιορισμένα. Μέχρι την αγορά καινούργιων συρμών, που θα δώσουν πραγματικές ανάσες στο δίκτυο, μειώνοντας τους χρόνους αναμονής μεταξύ των δρομολογίων, προγραμματίζονται επιπλέον 200 εκατ. ευρώ επενδύσεων για τα επόμενα δύο χρόνια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΣΑ, τα ενεργά βαγόνια του μετρό πέρυσι ανήλθαν σε 437, μειωμένα κατά 15 σε σχέση με το 2023. Πάντως, εντός του 2026 αναμένεται να ξεκινήσει και η σταδιακή παράδοση των 14 ανακαινισμένων συρμών της Γραμμής 1 (πρώην ΗΣΑΠ), που ήδη καθυστερούν από το 2024.

Στο εξής, το βάρος θα πέσει στις Γραμμές 2 και 3, όπου το επόμενο διάστημα αναμένονται έργα 130 εκατ. ευρώ, από διάφορες πηγές χρηματοδότησης (ΕΣΠΑ, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο), ενώ θα μπει μπροστά και η αναβάθμιση 10 συρμών που χρονολογούνται από το 1992, για επέκταση του χρόνου ζωής τους κατά 20 χρόνια και τοποθέτηση κλιματισμού. Το κόστος θα ανέλθει σε 70 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, ως το τέλος του έτους, θα έχουν προστεθεί συνολικά 370 εργαζόμενοι σε κρίσιμες ειδικότητες (οδηγοί, τεχνίτες, σταθμάρχες).