Η πρώτη ελληνίδα έποικος – Από την αυλή του Αλή Πασά στην Αυστραλία

Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1835 η νεαρή Αικατερίνη Πλέσσου φτάνει στο Σίδνεϊ με ένα πλοίο που μεταφέρει 300 κατάδικους· και γίνεται η πρώτη ελληνίδα έποικος στην Αυστραλία. Εχει ήδη διανύσει μια συναρπαστική διαδρομή: Μεγαλωμένη στο χαρέμι του Αλή Πασά στα Γιάννενα, αρραβωνιασμένη σε ηλικία 12 ετών με τον, τότε γιατρό της Αυλής και μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας, Ιωάννη Κωλέττη, καταφεύγει κυνηγημένη στο Μεσολόγγι, όπου γνωρίζει τον Λόρδο Βύρωνα. Φτάνει ως πρόσφυγας στο νησάκι Κάλαμος του Ιονίου, παντρεύεται έναν βρετανό στρατιωτικό και μαζί του καταλήγει στην Αυστραλία, όπου θα ζήσει μέχρι τα βαθιά γηρατιά της, έχοντας κοντά της δύο από τα 11 παιδιά της που είχαν επιζήσει ως τότε…

Η μυθιστορηματική ζωή της πρώτης ελληνίδας εποίκου στην Αυστραλία, άγνωστη στους περισσότερους, φυλάσσεται σαν ιερό κειμήλιο από τους κύκλους της Ομογένειας, που την τιμά κάθε χρόνο τελώντας τρισάγιο στο μνήμα της, στο Κοιμητήριο Wavereley του Σίδνεϊ. Νέα στοιχεία για τη θρυλική πορεία της φέρνει στο φως η συγγραφέας Φωτεινή Παπαδημητρίου, η οποία ακολουθώντας τα βήματά της, συγκέντρωσε ιστορικό υλικό και έγραψε το βιβλίο «Η πρώτη έποικος» που κυκλοφόρησε πρόσφατα.

Φιλικές σχέσεις με τον Λόρδο Βύρωνα

«Η Αικατερίνη Πλέσσου – Κράμερ, έζησε στη σκιά φοβερών ιστορικών γεγονότων. Εζησε στην αυλή του Αλή Πασά απ’ όπου πέρασαν όλες οι μεγάλες προσωπικότητες της εποχής. Εζησε στο Μεσολόγγι όπου γνώρισε τον Μαυροκορδάτο, ίσως και τον Μάρκο Μπότσαρη, και ανέπτυξε φιλικές σχέσεις με τον Λόρδο Βύρωνα. Εζησε στον Κάλαμο μαζί με τη γυναίκα του Καραϊσκάκη. Εζησε πλάι στη σκηνή όπου διαδραματίστηκαν μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Θεώρησα, λοιπόν, πως ήταν σαν να της χρωστούσε η Ιστορία τους προβολείς της», λέει η Φωτεινή Παπαδημητρίου στα «ΝΕΑ».

Ολα ξεκίνησαν το 1809 σε ένα ακμαίο εμπορικό κέντρο της εποχής, την Πλεσίβιτσα της Θεσπρωτίας. Εκεί γεννήθηκε η Κατερίνα. Γονείς της ήταν ο Γεώργιος Πλέσσος, έμπορος από τις Σέρρες, ο οποίος σε κάποιο από τα ταξίδια του γνώρισε τη 14χρονη Βασιλική που έμελλε να γίνει η μητέρα των παιδιών του. «Η Βασιλική ήταν πολύ όμορφη», λέει η Φωτεινή Παπαδημητρίου. «Ο Αθανάσιος Ψαλίδας την αναφέρει ως μια καστανή γυναίκα, με κόκκινα χείλη, που τραγουδούσε ωραία και την πολιορκούσαν πολλοί. Κατά μία εκδοχή, ίσως ήταν συγγενής με την κυρά Βασιλική, τη γυναίκα του Αλή Πασά η οποία καταγόταν επίσης από τη Πλεσίβιτσα. Γρήγορα η Βασιλική έγινε ερωμένη του Μουχτάρ, του γιου του Αλή Πασά, ο οποίος την πήρε στο χαρέμι του στα Ιωάννινα. Ετσι η Κατερίνα βρέθηκε να μεγαλώνει στην Αυλή. Τα χρόνια περνούν και όταν η Κατερίνα γίνεται σχεδόν 12 ετών ο Μουχτάρ αρχίζει να έχει βλέψεις και για την ίδια, με αποτέλεσμα η μητέρα της να την αρραβωνιάζει βιαστικά με τον Ιωάννη Κωλέττη που ήταν τότε γιατρός του Αλή Πασά και σχεδόν 50 ετών. Αυτός ο γάμος, τον οποίο δεν ήθελαν ούτε ο Κωλέττης ούτε η Κατερίνα, δεν έγινε ποτέ. Τους πρόλαβαν οι ιστορικές εξελίξεις».

Τα γεγονότα ήταν καταιγιστικά. Το 1820 επέρχεται ρήξη μεταξύ του Αλή Πασά και του σουλτάνου και ξεκινά εμφύλιος πόλεμος. Τα στρατεύματα του σουλτάνου πολιορκούν τα Ιωάννινα και ο Αλή Πασάς στέλνει τα χαρέμια στο Τεπελένι. Μαζί τους πάει και η Κατερίνα», συνεχίζει η Φωτεινή Παπαδημητρίου. «Οταν ο πατέρας της μαθαίνει ότι βρίσκεται εκεί, την παίρνει μαζί του στις Σέρρες. Η Επανάσταση τούς βρίσκει και τους δύο στο Μεσολόγγι, όπου η Κατερίνα αναπτύσσει στενό δεσμό με τον Λόρδο Βύρωνα. Σύμφωνα με κάποιες αναφορές, ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που μίλησε στον Λόρδο Βύρωνα πριν πεθάνει. Λίγο πριν από την Εξοδο του Μεσολογγίου, το 1826, καταφεύγει μαζί με άλλους Μεσολογγίτες στον Κάλαμο, ένα νησάκι κοντά στη Λευκάδα, το οποίο βρισκόταν υπό βρετανική κυριαρχία. Εκεί, θα αναπτυχθεί το ειδύλλιό της με τον βρετανό διοικητή του νησιού, Τζέιμς Χένρι Κράμερ, τον οποίο και παντρεύεται. Τον ακολουθεί μαζί με το πρώτο της παιδί, την Αμέλια – Ελενα, στην Ιρλανδία και στην Αγγλία μέχρι που, το 1835, το 28ο Τάγμα Πεζικού – στο οποίο ήταν διοικητής ο σύζυγός της – παίρνει μετάθεση για την Αυστραλία. Πηγαίνει μαζί τους και γίνεται η πρώτη ελληνίδα έποικος στην Αυστραλία», διηγείται η κ. Παπαδημητρίου. «Παρότι αρχικά με άγγιξε η σχέση της Κατερίνας με ιστορικές προσωπικότητες, στην πορεία άρχισα να συνειδητοποιώ ότι η διαδρομή της στα πέρατα του κόσμου ήταν το ταξίδι της χειραφέτησης μιας γυναίκας, μια απίστευτη ιστορία γυναικείας χειραφέτησης», προσθέτει. Ενα κομβόι 23 πλοίων μετέφερε το 28ο Τμήμα Πεζικού του βρετανικού στρατού στη Νέα Νότια Ουαλία τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1835. Μαζί τους ταξίδευαν εκατοντάδες κατάδικοι, οι οποίοι προορίζονταν για εργατικό δυναμικό στην αναπτυσσόμενη αποικία ενώ το τάγμα είχε την ευθύνη για την τήρηση της τάξης. Ο σύζυγος της Κατερίνας, εξαιτίας τραυματισμών που είχε υποστεί στους Ναπολεόντειους Πολέμους, θα αναγκαστεί να παραιτηθεί από τον στρατό και θα εργαστεί ως ανώτατος δικαστής. Θα βιώσουν οικονομικές δυσκολίες όμως θα ενταχθούν στη νέα κοινωνία, με την Αικατερίνη Πλέσσου – Κράμερ να ζει στην Αυστραλία ως τον θάνατό της, το 1907, σε ηλικία 98 ετών και 40 χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της. Είχε χάσει κάθε επαφή με την οικογένειά της: οι δύο της αδελφοί – ένας εκ των οποίων ο Κωστούλας, παιδί του Μουχτάρ – της είχαν στείλει επιστολές αναζητώντας την στον Κάλαμο, όμως εκείνη δεν τις έλαβε ποτέ έχοντας ήδη φύγει για την Αυστραλία…