Το Μεξικό χτυπά τα καρτέλ με τη δική του… Eurovision

Η κυβέρνηση του Μεξικού αναλαμβάνει μια τολμηρή πρωτοβουλία στο πλαίσιο μιας έντονης πολιτισμικής και κοινωνικής διαμάχης, δρομολογώντας διαγωνισμό που αποσκοπεί στη μεταμόρφωση των λεγόμενων «narcocorridos». Το δημοφιλές αυτό μουσικό είδος διηγείται ιστορίες από τον κόσμο των καρτέλ ναρκωτικών και της παρανομίας, αντλώντας ιδιαίτερα ακροατήρια σε περιοχές με αυξημένα φαινόμενα βίας και εγκληματικότητας.

Οι «narcocorridos» συχνά εξυμνούν ή περιγράφουν με ωμό ρεαλισμό τη δράση των εμπόρων ναρκωτικών, διχάζοντας την κοινωνία όσον αφορά την επίδρασή τους: από τη μία πλευρά θεωρούνται ακραία μορφή «καλλιτεχνικής τεκμηρίωσης», ενώ από την άλλη κατηγορούνται για προώθηση της βίας. Μέσω του διαγωνισμού, η κυβέρνηση της προέδρου Sheinbaum επιχειρεί να κινητοποιήσει τους δημιουργούς ώστε να μετατοπίσουν το θέμα των στίχων τους προς πιο θετικές αναφορές, καλώντας τους να αφηγηθούν ιστορίες που αποδοκιμάζουν τη μισογυνία και απορρίπτουν τη βία που παραδοσιακά συνοδεύει το είδος.

Κοινωνικές αντιδράσεις και τα όρια της καλλιτεχνικής έκφρασης

Η συγκεκριμένη κίνηση έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις. Πολλοί καλλιτέχνες και μέλη των τοπικών κοινωνιών υποστηρίζουν πως η μουσική αποτελεί «πολιτισμικό καθρέφτη της πραγματικότητάς τους» και μέσο ελεύθερης έκφρασης, ακόμη και όταν αποτυπώνει πτυχές της εγκληματικότητας. Αντίθετα, κυβερνητικοί φορείς και ακτιβιστές προειδοποιούν ότι η τέχνη μπορεί να λειτουργεί ως όχημα αποδοχής και εξιδανίκευσης της βίας, με αρνητικές συνέπειες για τη νεολαία και την κοινωνία συνολικά.

Πολυεπίπεδη απάντηση της κυβέρνησης

Ο διαγωνισμός αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου που στοχεύει στην περιστολή της επιρροής των «narcocorridos» στη μαζική κουλτούρα. Παράλληλα με το διαγωνιστικό σκέλος, προωθούνται νομοθετικές παρεμβάσεις και κοινωνικές εκστρατείες, επιχειρώντας να περιοριστεί η διάδοση ύμνων προς τη βία και το οργανωμένο έγκλημα στη λαϊκή συνείδηση.

Η μουσική σκηνή στο Μεξικό βρίσκεται σε φάση έντονης ανατάραξης, καθώς η αντιπαράθεση γύρω από τους «narcocorridos» εξελίσσεται σε ένα ακόμη μέτωπο στον συνεχόμενο πόλεμο ενάντια στα καρτέλ και στη σχετική κουλτούρα που τα συνοδεύει. Μέσα σε αυτό το πολυεπίπεδο τοπίο, καλλιτέχνες, κοινότητες και η Πολιτεία αναζητούν μια ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία της έκφρασης και την κοινωνική ευθύνη για την αντιμετώπιση της κανονικοποίησης της βίας στη δημόσια σφαίρα.