Τα ΑΕΙ των ΗΠΑ «φλέγονται», τα ελληνικά υποβαθμίζονται

Ο φημισμένος αμερικανός διανοούμενος Ρίτσαρντ Ρόρτι υποστήριζε παλιότερα ότι τα «άξια του ονόματός τους πανεπιστήμια ήταν πάντοτε κέντρα κοινωνικής διαμαρτυρίας» («Achieving our Country»). Ωστόσο, αυτό ακριβώς γίνεται και σήμερα σε πολλά φημισμένα αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως το Columbia ή το Yale. Ετσι, χιλιάδες φοιτητές είτε στήνουν σκηνές στο campus των Ιδρυμάτων αυτών, είτε καταλαμβάνουν διάφορους χώρους και απαιτούν να σταματήσει άμεσα ο πόλεμος του ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου στη Γάζα (που είχε ως αποτέλεσμα μέχρι τώρα χιλιάδες θύματα).

Και ενώ τα αμερικανικά πανεπιστήμια «φλέγονται» από τις συλλήψεις των φοιτητών, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια υποβαθμίζονται και «αφήνονται στη μοίρα τους» (και αυτό πιστεύω ότι είναι μια συνειδητή επιλογή της σημερινής κυβέρνησης). Τι εννοώ;

Ο υπουργός Παιδείας κ. Πιερρακάκης είναι ένας προικισμένος και μορφωμένος άνθρωπος, αλλά κατά τη γνώμη μου δεν είναι καλά πληροφορημένος για τα προβλήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Και ψηφίζει νόμους οι οποίοι οδηγούν τα εκπαιδευτικά μας Ιδρύματα σε αδιέξοδο (ενώ παρέχουν καλές γνώσεις).

Ετσι πέρασε από τη Βουλή πρόσφατα έναν νόμο (ν. 5094/2024) με τον οποίο ρύθμισε και πολλά ζητήματα τα οποία αφορούσαν τα δημόσια πανεπιστήμια. Σε αυτό το επίπεδο ο υπουργός απέτυχε πλήρως.

Γιατί; Γιατί δεν αντιμετώπισε τρία κομβικά ζητήματα.

1. Την απίστευτη υποχρηματοδότησή τους. Αρκεί να σημειώσω ότι το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ελάμβανε πριν από την οικονομική κρίση περίπου 50 εκατομμύρια ευρώ κρατική επιδότηση και σήμερα λαμβάνει 10 εκατομμύρια! Υπήρχε δηλαδή μια γιγαντιαία αφαίμαξη.

Και η κυβέρνηση επί τόσον καιρό δεν έχει κάνει σχεδόν τίποτε στον τομέα αυτόν, με αποτέλεσμα και ο εργαστηριακός εξοπλισμός και η κτιριακή υποδομή αυτών των Ιδρυμάτων να βρίσκονται σε πορεία κατάρρευσης.

Και είναι λίγο προσβλητικό ο κυβερνητικός εκπρόσωπος να εξαγγέλλει πριν από δύο ημέρες μια πολύ πενιχρή κρατική ενίσχυση όλων των Πανεπιστημίων (προφανώς για λόγους ψηφοθηρίας ενόψει των ευρωεκλογών).

2. Ο υπουργός Παιδείας κατά τη γνώμη μου δεν κατανόησε ότι προφανώς δεν μπορεί να πείσει κανείς τους νέους ανθρώπους να αφιερωθούν στην Ερευνα, όταν τους δίνει αναξιοπρεπείς μισθούς. Με άλλα λόγια είναι ακατανόητο να ζητεί κανείς από έναν επίκουρο καθηγητή να έχει δεύτερη μονογραφία (εκτός από το διδακτορικό), να έχει πενήντα ή έξι δημοσιεύσεις και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς και η Ελληνική Πολιτεία να τον αμείβει με 1.500 ευρώ!

Και στο ζήτημα αυτό δεν έγινε σχεδόν τίποτε με τον πρόσφατο νόμο.

3. Τέλος δεν αντιμετωπίστηκε ούτε το εκρηκτικό ζήτημα της έλλειψης καθηγητών (λόγω της μαζικής συνταξιοδότησης). Εδώ υπήρχαν δύο λύσεις: Ή θα δίνονταν δύο ή τρεις χιλιάδες νέες θέσεις επίκουρων καθηγητών (για να ανανεωθούν τα Ιδρύματα) ή θα παρατεινόταν το όριο συνταξιοδότησης των εν ενεργεία καθηγητών (για να μην καταρρεύσουν).

Δεν έγινε απολύτως τίποτε και σύντομα αρκετά μαθήματα δεν θα διδάσκονται!

Σε ό,τι αφορά τη λύση της παράτασης του ορίου συνταξιοδότησης των καθηγητών ΑΕΙ επί δεκαετίες υποστηρίζεται στη δημόσια σφαίρα ότι συνήθως «πιέζουν» για τη μη αλλαγή του ορίου συνταξιοδότησης οι συνάδελφοι καθηγητές της Ιατρικής για να αναλάβουν κάποιοι καινούργιοι τη Διεύθυνση των κλινικών!

Εάν ισχύει αυτό, δεν είναι κάτι που τιμά τη Δημοκρατία μας.

Το συμπέρασμα; Με όλα αυτά γίνεται φανερό ότι τα δημόσια πανεπιστήμια αφήνονται στη μοίρα τους από την κυβέρνηση. Κάτι που είναι εντελώς αρνητικό!

Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, kalfelis@law.auth.gr