Συντάξεις: Πόσα χρόνια συμφέρει να δουλεύουμε

Ανισότητες και αδικίες για συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων δημιουργεί το ισχύον πλαίσιο ανταποδοτικότητας των κύριων συντάξεων, το οποίο θεσπίστηκε το 2020 με τον νόμο Βρούτση (Ν. 4670/2020), εναντίον του οποίου έχουν ασκηθεί δικαστικές προσφυγές για την ακύρωσή του.

Ειδικότερα, η σχέση εισφορών-παροχών κινείται σε χαμηλά επίπεδα, σε σημείο τα ποσοστά αναπλήρωσης για 41-44 έτη ασφάλισης να βαίνουν μειούμενα.

Σύμφωνα με την ΕΝΥΠΕΚΚ, ο νόμος Βρούτση 4670/2020 θέσπισε ένα σύστημα «νόθας» ανταποδοτικότητας των κύριων συντάξεων, παραβιάζοντας τις υπ’ αριθ. 1889-1891/2019 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που έκριναν τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου (Ν. 4387/2016) ως αντισυνταγματικά.

Με τις βελτιώσεις που έγιναν στον νόμο Βρούτση αυξήθηκαν οι συντελεστές υπολογισμού των συντάξεων για χρόνο ασφάλισης από 30 έτη και άνω. Πλην όμως μπήκε «κόφτης» στην αύξηση των συντελεστών μετά τα 40 έτη, καθώς για κάθε επιπλέον έτος οι ασφαλισμένοι «ανταμείβονται» με προσαύξηση σύνταξης μόλις κατά 0,5%, όταν από τα 36 έως τα 40 έτη η ετήσια προσαύξηση είναι 2,55%.

Το απότομο φρενάρισμα στα ποσοστά αναπλήρωσης μετά τα 40 έτη οδηγεί σε καθήλωση των συντάξεων, σε σημείο που οι εισφορές μετά τα 40 έτη ασφάλισης να έχουν σχεδόν μηδενική ανταποδοτικότητα. Ετσι, οι πλέον κερδισμένοι του ισχύοντος συστήματος συνταξιοδότησης, συγκριτικά με τον νόμο Κατρούγκαλου, είναι όσοι αποχωρούν με 40ετία ασφάλισης και πληρωμένων εισφορών.

Η νέα ανταποδοτικότητα του Ν. 4670/2020 για τις κύριες συντάξεις δεν είναι αμιγής, αφού:

1. η σχέση εισφορών-παροχών κινείται σε χαμηλά επίπεδα,
2. «τιμωρεί» όσους δεν μπόρεσαν ή δεν θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τα 30 χρόνια ασφάλισης (ή 9.000 ΗΑ),
3. «τιμωρεί» όσους έχουν πάνω από 41 έτη ασφάλισης και κυρίως πάνω από 45 έτη, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Ο νόμος «τιμωρεί» επίσης όσους έχουν περισσότερα από 40 χρόνια ασφάλισης (ή 12.000 ΗΑ). Στην κατηγορία αυτή, σύμφωνα με την ΕΝΥΠΕΚΚ, η «νόθευση» της ανταποδοτικότητας γίνεται από το 41ο έτος και πάνω.

Τι ισχύει

Με το ισχύον καθεστώς, τα ποσοστά αναπλήρωσης και το ύψος των συντάξεων:

1. παραμένουν ίδια για 30 χρόνια ασφάλισης (ή 9.000 ΗΑ),
2. αυξάνονται προοδευτικά από 31 έως 40 χρόνια (ή 12.000 ΗΑ),
3. μειώνονται από τα 41 έτη και πάνω σε σχέση με τον Ν. 4387/2016.

Σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΝΥΠΕΚΚ:

• μέχρι τα 30 έτη ασφάλισης, τα ποσοστά αναπλήρωσης είναι ίδια και στους δύο νόμους,
• για 31-40 έτη, είναι μεγαλύτερα με τον Ν. 4670/2020,
• για 41-44 έτη, βαίνουν μειούμενα,
• για 45 και άνω έτη, η ανταποδοτικότητα είναι αρνητική.

Ενδεικτικά:

• με 30 έτη και 1 μήνα, αύξηση 0,2%,
• με 33 έτη, 5,5%,
• με 35 έτη, 10,4%,
• με 38 έτη, 15,2%,
• με 40 έτη, 16,85%.

Με 36-40 έτη, η προσαύξηση είναι 2,55% ετησίως, ενώ μετά τα 40 περιορίζεται στο 0,5%. Με 45 έτη ασφάλισης, το ποσοστό αναπλήρωσης είναι 52,51% έναντι 52,80% του νόμου Κατρούγκαλου.

Για τους στρατιωτικούς, των οποίων η σύνταξη υπολογίζεται με πτητικά και καταδυτικά εξάμηνα, θα χορηγείται προσαύξηση 2% από το 45ο έτος και μετά, ώστε να αντισταθμίσουν τη διαφορά.