Ολα για την Ιζαμπέρ Ιπέρ

Εχει συνεργαστεί με εμβληματικούς δημιουργούς από όλο τον κόσμο, ανάμεσα στους οποίους οι Μίχαελ Χάνεκε, Κλοντ Σαμπρόλ, Μπερτράν Ταβερνιέ, Μπενουά Ζακό, Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Κλερ Ντενί, Αντρέ Τεσινέ, Κλοντ Σοτέ, Φρανσουά Οζόν, Ολιβιέ Ασαγιάς, αδελφοί Ταβιάνι, Αντρέι Βάιντα, Μάρκο Μπελόκιο, Πολ Βερχόφεν, Μάρκο Φερέρι, Ντέιβιντ Ο. Ράσελ, Χαλ Χάρτλεϊ, Χονγκ Σανγκ-σου. Πλουραλιστική, πολυσυλλεκτική στις επιλογές της και με περισσότερες από 120 (!) ταινίες στο ενεργητικό της, η γαλλίδα ηθοποιός Ιζαμπέλ Ιπέρ θα βρίσκεται από την ερχόμενη Δευτέρα στη Θεσσαλονίκη όπου τιμάται φέτος από το Φεστιβάλ της πόλης το οποίο σήκωσε αυλαία χθες με την πρεμιέρα της ταινίας «Father mother sister brother». Η Ιπέρ θα είναι παρούσα σε κάποιες από τις προβολές των 15 ταινιών που έχει προγραμματιστεί προς τιμήν της – είναι αυτές που ακολουθούν – και θα λάβει μέρος σε ανοιχτή συζήτηση για το κοινό.

Η πιο πλούσια γυναίκα του κόσμου (The Richest Woman in the World, 2025, ελληνική πρεμιέρα) του Τιερί Κλιφά. Βασισμένη στην υπόθεση Μπετανκούρ, ένα από τα πιο γνωστά πολιτικά σκάνδαλα της Γαλλίας, η ταινία διερευνά τις αρνητικές πτυχές του τεράστιου πλούτου και τη διαβρωτική διαπλοκή μεταξύ χρήματος, τέχνης και πολιτικής με την Ιπέρ στον ρόλο μιας πλούσιας κληρονόμου της οποίας η γενναιοδωρία προς έναν νεότερό της καλλιτέχνη εξελίσσεται σε εθνικό σκάνδαλο, αποκαλύπτοντας κατηγορίες για χειραγώγηση, διαφθορά και εμπλοκή πρώην πολιτικών ηγετών.

• Παρουσίαση της ταινίας από την Ιζαμπέλ Ιπέρ και τον σκηνοθέτη Τιερί Κλιφά

Η Σιντονί στην Ιαπωνία (Sidonie in Japan, 2023) της Ελίζ Ζιράρ. Η Ιπέρ υποδύεται μια διάσημη γαλλίδα συγγραφέα που ταξιδεύει απρόθυμα στην Ιαπωνία για την επανέκδοση του πρώτου της βιβλίου. Το φάντασμα του συζύγου της φροντίζει να πραγματοποιεί τακτικές εμφανίσεις και να την ταράσσει και ένα απροσδόκητο φλερτ με τον τοπικό εκδότη το ίδιο. Με την άνεση που τη χαρακτηρίζει, η ηθοποιός φτιάχνει μια ηρωίδα που αρνείται να μείνει εφ’ όρου ζωής χαμένη στη μετάφραση και στο παρελθόν της.

Φράνκι (Frankie, 2019) του Αϊρα Σακς. Με ήρεμη δύναμη και αφοπλιστική ευαισθησία η Ιπέρ υποδύεται την κεντρική ηρωίδα, μια διάσημη γαλλίδα ηθοποιό που γνωρίζοντας ότι δεν της απομένουν παρά μόνο λίγοι μήνες ζωής, συγκεντρώνει την οικογένειά της στην ηλιόλουστη Σίντρα της Πορτογαλίας για να περάσουν μαζί τις τελευταίες διακοπές της. Γάμοι διαλύονται, νέοι έρωτες αχνοφαίνονται, φιλίες δοκιμάζονται και αλήθειες που είχαν θαφτεί εδώ και καιρό, βγαίνουν στην επιφάνεια. Οι μικρές, καθημερινές στιγμές είναι εκείνες που μένουν γιατί η ζωή συνεχίζεται.

Εκείνη (Elle, 2016) του Πολ Βερχόφεν. Θρίλερ, σάτιρα και μελέτη χαρακτήρων αυτό το αιχμηρό ψυχολογικό δράμα διερευνά την εξουσία, τον πόθο και την επιβίωση, με την Ιπέρ στον ρόλο της διευθύντριας μιας παρισινής εταιρείας βιντεοπαιχνιδιών, που αφού βιάζεται άγρια στο σπίτι της από έναν μασκοφόρο εισβολέα, αρχίζει να καταδιώκει τον δράστη, έως ότου τα όρια μεταξύ εκδίκησης, εμμονής και ελέγχου, γρήγορα μπλέκονται. Η ταινία χάρισε στην Ιπέρ την πρώτη και ως τώρα μοναδική υποψηφιότητά της για Οσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου.

Η κοιλάδα της αγάπης (Valley of Love, 2015) του Γκιγιόμ Νικλού. Η Ιζαμπέλ Ιπέρ και ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ πρωταγωνιστούν σε αυτό το μεταφυσικό road movie, υποδυόμενοι δύο αποξενωμένους γονείς που επανενώνονται στα τοπία της Κοιλάδας του Θανάτου στην Καλιφόρνια, έπειτα από την αινιγματική επιστολή του γιου τους, του Μάικλ, που στάλθηκε έξι μήνες μετά την αυτοκτονία του. Η απόκοσμη ομορφιά της Κοιλάδας του Θανάτου σε εικόνες που κόβουν την ανάσα, γεγονός που χάρισε στην ταινία το βραβείο Σεζάρ Καλύτερης Φωτογραφίας.

Ο ήχος της σιωπής (Louder Than Bombs, 2015) του Γιοακίμ Τρίερ. Η πρώτη αγγλόφωνη μεγάλου μήκους ταινία του νορβηγού σκηνοθέτη είναι ένα καλοδουλεμένο οικογενειακό δράμα το οποίο με άξονα τη μνήμη και τον θρήνο της απώλειας διακρίνεται από την πολυεπίπεδη αφήγηση και τις θαυμάσιες ερμηνείες των Ιζαμπέλ Ιπέρ, Γκάμπριελ Μπερν, Τζέσι Αϊζενμπεργκ. Δεν σημείωσε επιτυχία μετά την πρεμιέρα της στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ των Καννών 2015 και είναι μια ταινία που αξίζει κανείς να ανακαλύψει.

Copacabana (2010) του Μαρκ Φιτουσί. Το πορτρέτο μιας αδέσμευτης γυναίκας που εναντιώνεται στις κοινωνικές συμβάσεις, διψά για ζωή και συγκρούεται με το ανιαρό περιβάλλον του κόσμου γύρω της. Η ερμηνεία της Ιπέρ, που βραβεύτηκε στα Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Καΐρου και της Φιλαδέλφειας το 2010, προσδίδει στην ηρωίδα της έναν ακαταμάχητο μαγνητισμό, ενσαρκώνοντας τόσο την τρέλα, όσο και το ελεύθερο πνεύμα της ηρωίδας. Να σημειωθεί ότι στην ταινία παίζει η πραγματική κόρη της Ιπέρ, Λολιτά Σαμά και υποδύεται την κόρη της.

• Παρουσίαση της ταινίας από την Ιζαμπέλ Ιπέρ και τη Λολιτά Σαμά

8 γυναίκες (8 femmes, 2002) του Φρανσουά Οζόν. Οκτώ γυναίκες, άρα οκτώ από τις πιο αναγνωρίσιµες και διαφορετικών γενεών ηθοποιούς της Γαλλίας (Κατρίν Ντενέβ, Φανί Αρντάν, Ιζαµπέλ Ιπέρ, Ντανιέλ Νταριέ, Βιρζινί Λεντουαγιέν κ.ά.), βρίσκονται εγκλωβισµένες σε ένα τεράστιο σπίτι µαζί µε το πτώµα ενός άντρα… Το θεατρικό έργο του Ροµπέρ Τοµά «8 γυναίκες κατηγορούνται» ελίσσεται µε θαυµαστά πονηρό τρόπο ανάµεσα στο σινεµά και το θέατρο και γίνεται κάτι ανάµεσα στα δύο. Ολες οι ηθοποιοί υπέροχες, µε την Ιπέρ στην κορυφή.

Λευκή υπεροχή (White Material, 2009) της Κλερ Ντενί. Στην ταινία της γαλλίδας σκηνοθέτριας που έχει ψηφιστεί ως µία από τις καλύτερες του 21ου αιώνα, η Ιζαµπέλ Ιπέρ υποδύεται µια γαλλίδα ιδιοκτήτρια φυτείας καφέ σε γαλλόφωνη αφρικανική χώρα, τη στιγµή που ξεσπά εµφύλιος πόλεµος. Η ταινία έκανε πρεµιέρα στο Διαγωνιστικό Τµήµα του Φεστιβάλ Κινηµατογράφου της Βενετίας (2009) και αποτυπώνει µε κινηµατογραφική δεινότητα τις µετα-αποικιακές εντάσεις και την ανθρώπινη ανθεκτικότητα. Οµορφιά και βία, στο πλαίσιο µιας ιστορίας ονειρικών εικόνων και ηθικής αµφισηµίας.

H δασκάλα του πιάνου (The Piano Teacher, 2001) του Μίχαελ Χάνεκε. Ενας από τους προκλητικότερους ευρωπαίους σκηνοθέτες των καιρών µας, ο Αυστριακός Χάνεκε, καταπιάνεται µε το οµότιτλο µυθιστόρηµα της συµπατριώτισσάς του Ελφρίντε Γιέλινεκ, που αναφέρεται σε µια αυστηρή καθηγήτρια πιάνου (Ιπέρ), η οποία αισθάνεται µόνον µε τον ακραίο πόνο διότι δεν επιτρέπει τα συναισθήµατά της να κυριαρχήσουν. Ο Χάνεκε δεν συνθηκολογεί µε τον θεατή, παρά στέκεται στην κλινική περιγραφή των καταστάσεων εκπέµποντας την ψυχρότητα του ψυχολόγου ο οποίος ακούει χωρίς να µιλάει.

Η τελετή (La ceremonie, 1995) του Κλοντ Σαµπρόλ. H πραγµατική ιστορία των αδελφών Παπέν, δύο οικιακών βοηθών που δολοφόνησαν την εργοδότριά τους και την κόρη της στην επαρχιακή Γαλλία της δεκαετίας του 1930. Eδώ, ο Σαµπρόλ δανείζεται στοιχεία από το θεατρικό «Οι δούλες» (1947) του Ζαν Ζενέ και το µυθιστόρηµα «A Judgement in Stone» (1977) της Ρουθ Ρέντελ. Η Ιπέρ τιµήθηκε µε το Σεζάρ Καλύτερης Γυναικείας Ερµηνείας, αλλά και µε το βραβείο Γυναικείας Ερµηνείας του Φεστιβάλ Βενετίας, εξ ηµισείας µε τη συµπρωταγωνίστριά της, Σαντρίν Μπονέρ.

Amateur (1994) του Χαλ Χάρτλεϊ. Ερµηνευτικό tour-de-force της Ιπέρ που υποδύεται µια πρώην καλόγρια η οποία έγινε συγγραφέας ερωτικής λογοτεχνίας θεωρώντας ότι η Παναγία τής έδωσε εντολή να αλλάξει τη µοίρα των ανθρώπων γύρω της. Νουάρ ίντριγκα και φιλοσοφική κωµωδία σε µια ξεκαρδιστική και ταυτόχρονα µελαγχολική ταινία που προσεγγίζει στοχαστικά την αµαρτία, τη λύτρωση και την επανεφεύρεση. Επίσης, το «Amateur», στο οποίο η Ιπέρ µιλάει αγγλικά, συνέβαλε καθοριστικά στην αναγέννηση του αµερικανικού ανεξάρτητου κινηµατογράφου της δεκαετίας του 1990.

Μια υπόθεση γυναικών (Story of Women, 1988) του Κλοντ Σαµπρόλ. Η πραγµατική ιστορία της Μαρί Λατούρ (Ιπέρ), φτωχής µητέρας δύο παιδιών στη ναζιστική κατεχόµενη Γαλλία, η οποία πραγµατοποιεί κρυφά αµβλώσεις για να συντηρήσει την οικογένειά της. Βραβεύτηκε µε τον Αργυρό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας, όπου η Ιπέρ κέρδισε το Volpi Cup Καλύτερης Ηθοποιού. Μια τραγική ιστορία στο πλαίσιο της αυστηρής κριτικής της υποκρισίας, της ηθικής και της εξουσίας µέσω της διεισδυτικής µατιά του Σαµπρόλ και της ατρόµητης ερµηνείας της Ιπέρ.

H πέστροφα (La truit, 1982) του Τζόζεφ Λόουζι. Γνωστή και ως «Η πέστροφα», η Φρεντερίκ, που υποδύεται εδώ η  Ιπέρ, µοιάζει µε τα ψάρια που είχε όταν ζούσε µε τον πατέρα της σε µια γαλλική κωµόπολη. Ψυχρή και αινιγµατική, φλερτάρει τους άντρες και µετά τους απορρίπτει ώσπου µια νύχτα, η γνωριµία της µε δύο επιχειρηµατίες θα την οδηγήσει στην Ιαπωνία όπου όλα θα πάνε λάθος. Ενας στοχασµός για την εξουσία, τον πόθο και την αποξένωση µε την οξυδερκή µατιά του Λόουζι.

Η πύλη της Δύσης (Heaven’s Gate, 1980). Μια οπερετική ιστορία αγάπης, βίας και εκδίκησης, µε φόντο τον πόλεµο της κοµητείας Τζόνσον το 1892, όταν µια αδίστακτη ένωση κτηνοτρόφων προσπάθησε να εκδιώξει τους φτωχούς ευρωπαίους µετανάστες από το Γουαϊόµινγκ. Το αγγλόφωνο ντεµπούτο της Ιζαµπέλ Ιπέρ, ένα µεγαλεπήβολο γουέστερν επικών διαστάσεων το οποίο στην Α’ προβολή του κατέληξε σε παταγώδη εισπρακτική αποτυχία και οδήγησε τη United Artists σε χρεοκοπία. Πολλά χρόνια αργότερα, η ταινία αναγνωρίσθηκε ως ένα τολµηρό, µνηµειώδες έργο του αµερικανικού κινηµατογράφου.