Μοντιλιάνι: Δύο «αθέατα» πορτρέτα που παρέμεναν για πάνω από 50 χρόνια «κρυμμένα» σε δημοπρασία

Αθέατα για περίπου πέντε δεκαετίες δύο πορτρέτα του Αμεντέο Μοντιλιάνι είναι οι κορυφαίοι πρωταγωνιστές της επικείμενης δημοπρασίας του οίκου Sotheby’s στο Παρίσι που θα πραγματοποιηθεί στις 24 Οκτωβρίου.

Το «Πορτρέτο της Ελβίρας» (1919), φιλοτεχνημένο έναν χρόνο πριν από τον θάνατο του Μοντιλιάνι σε ηλικία 35 ετών, είναι ένα από τα τέσσερα γνωστά πορτρέτα του ίδιου μοντέλου και ένα από τα δύο που παραμένουν σε ιδιωτική συλλογή· τα άλλα δύο ανήκουν στα μουσεία τέχνης του Σεντ Λιούις στο Μιζούρι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βέρνης στην Ελβετία. Η Ελβίρα, για την οποία λίγα είναι γνωστά, περιγράφεται από τους συγχρόνους της ως «παιδί του λαού» και «όμορφο μοντέλο με ιταλικό αίμα». Το πορτρέτο αυτό εμφανίζεται για πρώτη φορά σε δημοπρασία.

Το δεύτερο έργο, «Ρέιμον» (1915), εικάζεται ότι απεικονίζει τον συγγραφέα Ρεϊμόν Ραντιγκέ σε ηλικία μόλις δώδεκα ετών – τον μετέπειτα δημιουργό του προκλητικού μυθιστορήματος «Ο Διάβολος στο κορμί» (1923). Η ταύτιση βασίζεται σε μαρτυρίες των Ζαν Κοκτώ και Αντρέ Σαλμόν και είχε παρουσιαστεί για τελευταία φορά δημόσια στην αναδρομική του Μοντιλιάνι στην Τate το 1963.

Στη συγκεκριμένη δημοπρασία εκτός από τα δύο αριστουργήματα του Μοντιλιάνι περιλαμβάνονται έργα των Αλμπέρτο Τζιακομέτι, Λούτσιο Φοντάνα, Τζόαν Μίτσελ – της οποίας ένα τρίπτυχο μήκους 3 μ. που επί μισό αιώνα παραμένει σε ιδιωτική συλλογή εκτιμάται περί τα 6 εκατ. δόλαρια -, Ρόι Λίχτενσταϊν και Αντι Γουόρχολ. Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στα έργα του Λίχτενσταϊν από τη συλλογή της οικογένειας του καλλιτέχνη: «Λίμνη με νούφαρα και αντανακλάσεις» (1992), «Κυβιστικό τσέλο» (1997), μια μελέτη από τη σειρά «Καθεδρικός»(1968) και «Εσωτερικό με σκιά» (1993), τα οποία τιμούν αριστουργήματα της δυτικής ζωγραφικής και πιο συγκεκριμένα τα «Νούφαρα» και τη σειρά «Καθεδρικός της Ρουέν» του Κλοντ Μονέ, καθώς και τις κυβιστικές δημιουργίες των Ζορζ Μπρακ, Πάμπλο Πικάσο, Φερνάν Λεζέ, Καζίμιρ Μαλέβιτς, Αμεντέ Οζενφάν και Σαρλ-Εντουάρ Ζανέ.

Την ίδια μέρα από τον ίδιο οίκο και πάλι στο Παρίσι θα πραγματοποιηθεί μία ακόμη δημοπρασία αφιερωμένη στον  Σουρεαλισμό και την κληρονομιά του με επικεφαλής το έργο του Ρενέ Μαγκρίτ «Μαύρη μαγεία» (1934), εκτιμώμενης αξίας 8,1 εκατ. δολαρίων. Πρόκειται για το πρώτο έργο της σειράς στο οποίο απεικονίζεται γυμνή η σύζυγός του, Ζορζέτ, ενώ μοιάζει να συγχωνεύεται με τον ουρανό και τη θάλασσα. Θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντικό καθώς με αυτό το έργο ο Μαγκρίτ εισάγει ένα από τα πιο εμβληματικά και αινιγματικά μοτίβα στο εικαστικό του λεξιλόγιο – τη μεταμόρφωση του γυναικείου σώματος. Στην ίδια δημοπρασία περιλαμβάνονται επίσης έργα των Πολ Ντελβό, Τζόρτζιο ντε Κίρικο, Σαλβαδόρ Νταλί, Ζοάν Μιρό, Φρανσίς Πικαμπιά και Μαν Ρέι.

Συνολικά, οι δύο δημοπρασίες αναμένεται να ξεπεράσουν τα 58 εκατ. δολάρια, τη μεγαλύτερη εκτίμηση που έχει δοθεί ποτέ για φθινοπωρινή δημοπρασία του οίκου.

Αλλαγή ιδιοκτησίας στη Frieze με 200 εκατ.

Xέρια άλλαξε η Frieze μια ανάσα πριν από τα εγκαίνια της μεγάλης διπλής φουάρ του Λονδίνου, της Frieze London και Frieze Masters. Νέος ιδιοκτήτης της είναι ο Αριελ Ιμανουέλ μέσω της νέας του εταιρείας Mari, που διέθεσε 200 εκατ. δολάρια για την εξαγορά της Frieze, στην οποία ανήκουν το ομώνυμο περιοδικό, επτά διεθνείς εκθέσεις τέχνης και δύο εκθεσιακοί χώροι. Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης τα τουρνουά τένις Miami Open και Madrid Open, καθώς και πλειοψηφικό πακέτο τον οίκο δημοπρασιών συλλεκτικών αυτοκινήτων, στην Barrett-Jackson. Διευθύνων σύμβουλος της Frieze παραμένει ο Σάιμον Φοξ. Στο μεταξύ ο όμιλος σχεδιάζει δυναμική εμφάνιση στην περιοχή του Κόλπου με δική του φουάρ στην Ντόχα – καθώς η Frieze αναλαμβάνει τη διοργάνωση της Abu Dhabi Art, η οποία θα μετονομαστεί σε Frieze Abu Dhabi το 2026, αποτελώντας την όγδοη έκθεση του ομίλου και θα λειτουργήσει ως αντίπαλον δέος στην Art Basel. Η τρέχουσα διοργάνωση του 2025 θα πραγματοποιηθεί κανονικά στις 19-23 Νοεμβρίου με 140 συμμετοχές, ενώ η πρώτη Frieze Abu Dhabi θα παρουσιαστεί τον Νοέμβριο του 2026.

Ρεκόρ επταετίας σε έργα 20ου και 21ου αιώνα

Ως θετικός οιωνός για την αγορά της τέχνης αντιμετωπίζονται τα αποτελέσματα της δημοπρασίας των Christie’s στο Λονδίνο με έργα 20ου και 21ου αιώνα που έκανε συνολικό τζίρο 142,9 εκατ. δολάρια με 61 έργα. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσό που έχει συγκεντρωθεί σε αντίστοιχη δημοπρασία Οκτωβρίου από το 2018 και σημειώνοντας αύξηση 33% σε σχέση με πέρσι και ποσοστό επιτυχίας 90%. Κορυφαίο έργο αποδείχθηκε το «Ski Jacket» (1994) του Πίτερ Ντόιγκ (φωτογραφία) που άλλαξε χέρια για 19 εκατ. δολάρια, ύστερα από έντονη μάχη προσφορών στον οίκο Christie’s, υπερδιπλασιάζοντας την αρχική εκτίμηση και προκαλώντας χειροκροτήματα στην αίθουσα. Το έργο αγοράστηκε από τον καναδό συλλέκτη Φρανσουά Οντερμάτ. Στην ίδια δημοπρασία έσπασε το προσωπικό της ρεκόρ και η Πάουλο Ρέγκο με το τρίπτυχο «Στρουθοκάμηλοι που χορεύουν» (4,5 εκατ. δολάρια).