Μεταναστευτικό: Οι επιστροφές διχάζουν την ΕΕ

Σε μια κρίσιμη φάση για τη διαχείριση του Μεταναστευτικού οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ συνήλθαν στο Λουξεμβούργο με στόχο να χαράξουν κοινή γραμμή σε ένα ζήτημα που απειλεί να μετατραπεί σε νέο σημείο ρήξης για την Ενωση: τη δημιουργία «κέντρων επιστροφής» εκτός ΕΕ και την υποχρεωτική αναγνώριση αποφάσεων απέλασης μεταξύ των κρατών-μελών. Πίσω από τις τεχνικές διατάξεις κρύβεται μια βαθιά πολιτική αντιπαράθεση για το μέλλον της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής: πώς η ΕΕ θα μπορέσει να περιορίσει τις ροές και να ενισχύσει τις απελάσεις χωρίς να διαρρήξει την ενότητά της. Με τα ποσοστά επιστροφών να παραμένουν μόλις στο 20% και τις χώρες πρώτης γραμμής να νιώθουν εγκαταλειμμένες, οι Βρυξέλλες αναζητούν λύση σε ένα σύστημα που τρίζει εκ των έσω.

Αντιδράσεις

Αν και οι περισσότερες χώρες της ΕΕ συμφωνούν στα γενικά μέτρα, μια λεπτομέρεια έχει αποδειχθεί εκρηκτική: η αναγνώριση της απόφασης μιας άλλης χώρας να επιστρέψει κάποιον. «Το πιο ευαίσθητο πολιτικά ζήτημα μέσα στην οδηγία για τις επιστροφές είναι το θέμα της υποχρεωτικής αναγνώρισης», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ. Χώρες όπως η Σουηδία και η Γερμανία τάσσονται υπέρ της εθελοντικής αναγνώρισης των αποφάσεων απέλασης άλλων κρατών, υποστηρίζοντας ότι τα συστήματα ασύλου των κρατών-μελών διαφέρουν υπερβολικά μεταξύ τους. Οι επικριτές του σχεδίου υποστηρίζουν ότι η υποχρεωτική αναγνώριση αποφάσεων θα μπορούσε να δώσει κίνητρο στις χώρες των συνόρων – οι οποίες γενικά τάσσονται υπέρ του μέτρου – να εκδίδουν αποφάσεις απέλασης και να επιτρέπουν στους ανθρώπους αυτούς να μετακινούνται αλλού εντός ΕΕ, μεταφέροντας έτσι το πρόβλημα σε άλλους.

«Σε ολόκληρη την ΕΕ επιστρέφουμε σήμερα μόνο ένα μικρό ποσοστό των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα εδώ», δήλωσε ο Ράσμους Στόκλουντ, υπουργός Μετανάστευσης της Δανίας, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, μιλώντας για «απαράδεκτη κατάσταση».

Η δανική προεδρία πρότεινε – συμβιβαστικά – να δοθεί στα κράτη-μέλη περίοδος έως τριών ετών πριν καθιερωθεί η υποχρεωτικότητα της αμοιβαίας αναγνώρισης.

Δημιουργία κέντρων

Η συνεδρίαση ασχολήθηκε επίσης με τη δημιουργία των λεγόμενων «κέντρων επιστροφής» σε χώρες εκτός ΕΕ, όπου θα στέλνονται άτομα των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί, εν αναμονή της απέλασής τους, σχέδιο που έχει ήδη προκαλέσει ανησυχίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Προσχέδιο συμπερασμάτων που διέρρευσε του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που αναμένεται να εγκριθεί στη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες αργότερα αυτόν τον μήνα, ζητεί «την εντατικοποίηση των εργασιών» για τα νέα μέτρα.

Εν τω μεταξύ όπως ανέφερε χθες το Politico, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθυστερεί την απόφαση για τη βοήθεια στον τομέα της μετανάστευσης κάτι που επιβεβαίωσε ο επίτροπος Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, η Επιτροπή όφειλε έως σήμερα να αποφασίσει ποιες χώρες της ΕΕ δέχονται «πίεση» από τις μεταναστευτικές ροές και να προτείνει πώς θα κατανεμηθούν τα λεγόμενα μέτρα αλληλεγγύης. Ερωτηθείς χθες σχετικά, ο επίτροπος Μπρούνερ δεν αρνήθηκε την καθυστέρηση, ούτε έδειξε να ανησυχεί.