- Advertisement -
Στην ελληνική έκδοση του συλλογικού τόμου «Πολιτικές διαιρετικές τομές και κοινωνικές ανισότητες» περιλαμβάνεται και ένα κεφάλαιο για την ιστορία των πολιτικών διαιρετικών τομών στην Ελλάδα, των Πάνου Τσούκαλη, ερευνητή του World Inequality Database, και Νίκου Στραβελάκη (ΕΚΠΑ). O Πάνος Τσούκαλης περιγράφει την έρευνα.
Ισχυρίζεστε στην έρευνά σας για την Ελλάδα πως η ελληνική Αριστερά έχει υπάρξει πάντα βραχμανική. Τι εννοείται με αυτό και πώς το εξηγείτε;
Πράγματι, στην έρευνά μας βρίσκουμε πως στην Ελλάδα το φαινόμενο της βραχμανικής Αριστεράς δεν είναι καινούργιο. Από το 1980 και μετά που έχουμε καταφέρει να συλλέξουμε στοιχεία, οι πιο μορφωμένοι ιστορικά στήριζαν αριστερόστροφα κόμματα. Η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη χώρα στην Ευρώπη που παρουσιάζει το φαινόμενο της ιστορικής βραχμανικής Αριστεράς. Η μόνη άλλη χώρα στην οποία έχει απαντηθεί αυτό το φαινόμενο είναι η Ιαπωνία. Προσπαθώντας να εξηγήσουμε αυτή την ελληνική πρωτοτυπία, ανατρέχουμε στο έργο του Κωνσταντίνου Τσουκαλά και σε σειρά πιο πρόσφατων ερευνών που υποστηρίζουν πως η Ελλάδα έχει ένα εξαιρετικά συμπεριληπτικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης. Φαίνεται πως το δημόσιο πανεπιστήμιο έχει υπάρξει βασικός μοχλός κοινωνικής κινητικότητας στην Ελλάδα, επιτρέποντας σε νέους από τα λαϊκά στρώματα και την επαρχία να πετύχουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Οι μορφωμένοι πλέον αυτοί νέοι ήταν συνήθως ψηφοφόροι κομμάτων της Αριστεράς. Είναι ένα ανοιχτό ερώτημα το κατά πόσον αυτή η ελληνική ιδιαιτερότητα θα διατηρηθεί μετά την εισαγωγή των ιδιωτικών πανεπιστημίων, τα οποία θα απευθύνονται κυρίως στις οικογένειες που θα μπορούν να καλύψουν τα υψηλά τους δίδακτρα.
Σημαντικό ρόλο στην έρευνα αυτή έχει και ο τρόπος που το εισόδημα επηρεάζει την ψήφο. Τι αποτελέσματα βρήκατε για τη χώρα μας;
Φαίνεται πως η χώρα μας αποτελεί εξαίρεση και σε αυτή την παράμετρο. Ξεκινώντας από τη δεκαετία του ’90 και έως την κρίση, τα κορυφαία εισοδήματα στήριζαν περισσότερο αριστερόστροφα κόμματα παρά δεξιόστροφα. Στην ανάλυσή μας βρίσκουμε πως αυτό οφείλεται κυρίως στην κεντρώα στροφή που πήρε το ΠΑΣΟΚ με την εκλογή του Κώστα Σημίτη. Το γεγονός αυτό όμως εξακολουθεί να προκαλεί κατάπληξη. Πολλά κεντροαριστερά κόμματα την εποχή εκείνη ακολούθησαν φιλελεύθερες πολιτικές (π.χ. Μπλερ στο ΗΒ, Σρέντερ στη Γερμανία). Σε καμία όμως χώρα αυτό δεν οδήγησε στη στροφή των ψηφοφόρων με υψηλά εισοδήματα προς την Αριστερά. Υποστηρίζουμε πως η θεωρία του πολιτισμικού δυϊσμού του Νικηφόρου Διαμαντούρου βοηθά στην κατανόηση αυτού του ευρήματος. Στην Ελλάδα, η ρητορική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης εμφανίστηκε κυρίως από τα αριστερά, από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ. Καθώς το ζήτημα της Ευρώπης φαίνεται πως συχνά συγκεντρώνει τις μη προνομιούχες τάξεις εναντίον του, τότε αυτό ίσως να εξηγεί την «ελιτίστικη» στροφή που πήρε η ελληνική Αριστερά μέχρι την κρίση. Ο ερχομός της κρίσης βέβαια ανέστρεψε αυτή τη δυναμική, επαναφέροντας τη συνάφεια της Αριστεράς με τα λαϊκά στρώματα.
Comments are closed.