Η Κίνα ετοιμάζει το «νέο Χονγκ Κονγκ»

Η Κίνα περνά σε μια νέα φάση εξωστρέφειας και οικονομικής πολιτικής, επισπεύδοντας την πλήρη μετατροπή της νησιωτικής επαρχίας Χαϊνάν σε Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου.

Από τις 18 Δεκεμβρίου, το νησί θα λειτουργεί με ανεξάρτητο τελωνειακό καθεστώς, θυμίζοντας το μοντέλο που επί δεκαετίες έδωσε στο Χονγκ Κονγκ και το Μακάο την παγκόσμια εμβέλεια που διαθέτουν σήμερα.

Με έκταση περίπου 34.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, πληθυσμό 10,5 εκατομμυρίων και στρατηγική θέση στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, απέναντι από το Βιετνάμ, η Χαϊνάν προσφέρει κάτι που λείπει από τα παραδοσιακά ειδικά διοικητικά κέντρα: χώρο για ανάπτυξη. Σε αντίθεση με τη γεωγραφική στενότητα του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο, η Χαϊνάν μπορεί να φιλοξενήσει μεγάλες υποδομές και βιομηχανικές ζώνες, με το Πεκίνο να φιλοδοξεί να τη μετατρέψει στη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου της χώρας έως το 2035.

Το σχέδιο άρχισε να υλοποιείται το 2018, όταν ο Σι Τζινπίνγκ ανακοίνωσε έναν πολυετή οδικό χάρτη για την ενίσχυση του τουρισμού, των υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας, της υγείας, των μεταφορών, αλλά και για την ίδρυση κέντρων εμπορίου πρώτων υλών, ενέργειας και ναυτιλίας. Η Χαϊνάν ήδη υποδέχεται περίπου 60 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο, όμως ο στόχος ανεβάζει τον πήχη στα 80 εκατομμύρια.

Στον πυρήνα του σχεδίου βρίσκεται η κατάργηση των δασμών σε χιλιάδες κατηγορίες προϊόντων. Η αναλογία γραμμών δασμών που θα έχουν μηδενικές επιβαρύνσεις θα εκτοξευτεί από 21% σε 74%. Τα προϊόντα που θα εισάγονται, θα επεξεργάζονται και θα αποκτούν υπεραξία τουλάχιστον 30% στο νησί, θα μπορούν να εισέρχονται στην υπόλοιπη Κίνα χωρίς δασμούς. Επιπλέον, αγαθά που σήμερα δεν επιτρέπονται στην ενδοχώρα θα μπορούν να παραχθούν ή να πωληθούν εκεί υπό χαλαρότερο ρυθμιστικό πλαίσιο.

Το σχέδιο λειτουργεί και ως εργαλείο προσέλκυσης ξένων πολυεθνικών. Ο τομέας των τηλεπικοινωνιών ανοίγει με πλήρη δυνατότητα πλειοψηφικής συμμετοχής ξένων επενδυτών, κάτι που δεν ισχύει σε καμία άλλη επαρχία της χώρας. Στις ασφαλιστικές εταιρείες ζωής το όριο συμμετοχής θα αυξηθεί στο 51%, ενώ αίρονται περιορισμοί και στην κατασκευή και συντήρηση αεροσκαφών. Παράλληλα, δημιουργούνται νέες ζώνες τεχνολογίας, όπως το κέντρο έρευνας blockchain.

Το Πεκίνο φιλοδοξεί να μετατρέψει τη Χαϊνάν σε ναυτιλιακό κόμβο διεθνών διαδρομών που συνδέουν τον Ειρηνικό με τον Ινδικό. Τα επιχειρηματικά συμφέροντα συσπειρώνονται: από πολυεθνικούς ομίλους όπως η Viacom, η Ikea ή η Merlin Entertainments μέχρι κολοσσούς του κινεζικού τουρισμού όπως η China National Travel Service Group, που μετέφερε την έδρα της στη Χαϊκού, πρωτεύουσα της Χαϊνάν.

Η επαρχία ήταν ιστορικά ένας «άγριος δυτικός τόπος» της Κίνας, με οικονομία βασισμένη στη γεωργία και κυρίως στην παραγωγή φυσικού καουτσούκ, σιδηρομεταλλεύματος και τοπικών καλλιεργειών όπως η areca nut. Σήμερα όμως η εικόνα αλλάζει. Η Χαϊνάν μετασχηματίζεται σε πεδίο δοκιμής για το μέλλον της κινεζικής ανάπτυξης: περισσότερο εμπόριο, περισσότερη τεχνολογία, περισσότερη διεθνής παρουσία.

Οι γεωπολιτικές προεκτάσεις δεν αγνοούνται. Σε μια περίοδο που το Πεκίνο προσπαθεί να ενισχύσει την παγκόσμια επιρροή του και να στείλει μήνυμα αναβάθμισης της οικονομικής υπερδύναμης που εκπροσωπεί, η Χαϊνάν λειτουργεί ως επιχείρημα: η Κίνα δεν χρειάζεται να περιμένει την επανένωση με την Ταϊβάν για να προβάλλει το μοντέλο «μια χώρα, δύο συστήματα».

Ο Δεκέμβριος σηματοδοτεί την έναρξη της νέας εποχής για το νησί. Το 2035 φιλοδοξεί να το βρει έτοιμο, όχι απλώς ως δεύτερο Χονγκ Κονγκ, αλλά ως πρωταγωνιστή στο διεθνές εμπόριο και την οικονομική διπλωματία της Κίνας.