«Η βία για το τίποτα ανέκαθεν υπήρχε»

Ο Βενσάν είναι ένας κοινός 35άρης, εργαζόμενος σε γραφείο. Ογκώδης και λίγο ασουλούπωτος, αγέλαστος αλλά ευγενικός, όχι όμως ιδιαίτερα κοινωνικός, προσπαθεί να φερθεί επαγγελματικά, όπως οι κανόνες τους οποίους ακολουθεί κατά γράμμα το απαιτούν. Και ένα πρωινό, εντελώς ξαφνικά, η χωρίς προβλήματα «κανονική» ζωή του θα πάρει μια συγκλονιστική τροπή: ο Βενσάν θα αρχίσει να γίνεται στόχος βίαιων επιθέσεων από γνωστούς του στο γραφείο ή το σπίτι του, όπως και από αγνώστους. Οσο οι μέρες περνούν τόσο οι επιθέσεις αυτές γίνονται όλο και πιο βίαιες και από όλο και περισσότερους ανθρώπους. Τι μπορεί να κάνει ο Βενσάν για να επιβιώσει μέσα σε αυτόν τον παράξενο, γεμάτο μυστήριο και απρόβλεπτους κινδύνους, «νέο κόσμο»; Ενώ προσπαθεί να καταλάβει τον λόγο για τον οποίο δέχεται όλες αυτές τις όλο και πιο βάναυσες επιθέσεις, θα γνωριστεί με μια γυναίκα, που θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαστρεβλωμένη πια ζωή του.

Ο Βενσάν που υποδύεται άριστα ο γάλλος ηθοποιός Καρίμ Λεκλού είναι ο κεντρικός ήρωας της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του Στεφάν Καστάνγκ, «Σκοτώστε τον Βενσάν» (Vincent doit mourir), ενός πολύ παράξενου κινηματογραφικού ταξιδιού όπου λίγα εξηγούνται και πολλά απεικονίζονται. Κατά κάποιον τρόπο θυμίζει ήρωα σε ταινία ζόμπι και, όντως, ο Καστάνγκ είπε ότι οι ταινίες αυτού του είδους τον επηρέασαν πολύ στη δημιουργία αυτής της ταινίας μέσω της οποίας κάνει και ένα ομάζ στον «πατέρα» των κινηματογραφικών ζόμπι, τον αμερικανό σκηνοθέτη Τζορτζ Ρομέρο. Ο Σ. Καστάνγκ και ο Κ. Λεκλού βρέθηκαν απέναντί μου για μισή ώρα μέσα σε ένα δωμάτιο του ξενοδοχείου Collectionneur στο Παρίσι, όπου στο πλαίσιο του φεστιβάλ της Unifrance, τον περασμένο Ιανουάριο, προωθούσαν την ταινία τους.

Το γεγονός ότι οι επιθέσεις που ο Βενσάν δέχεται δεν εξηγούνται ποτέ με ωθεί να ξεκινήσω την κουβέντα ρωτώντας τον 51χρονο Στεφάν Καστάνγκ αν με αυτή την ταινία θέλησε να σχολιάσει τις δυσάρεστες συνέπειες της αδικαιολόγητης βίας που είναι φαινόμενο συχνό στους καιρούς μας. «Οχι ιδιαίτερα» απαντά ο Καστάνγκ. «Δεν είναι ζήτημα της σημερινής βίας αλλά θα μπορούσα να πω ότι η βία είναι πάντοτε αδικαιολόγητη. Και αυτή η ελεύθερη βία, η βία για το τίποτα – ή για γελοίους, παράλογους λόγους – που βλέπουμε πολλές φορές γύρω μας, ανέκαθεν υπήρχε. Από τότε που γεννήθηκε ο κόσμος…».

Επιμένω λέγοντας στον Καστάνγκ ότι συνήθως, τουλάχιστον στο σινεμά, η βία κάπου στηρίζεται, μπορεί να μη δικαιολογείται ποτέ ως πράξη, αλλά κάποια κίνητρα υπάρχουν. Ενώ αυτή η ανεξήγητη βία που ζει ο Βενσάν καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας σε ορισμένες στιγμές γίνεται σουρεαλιστική. Ο Στεφάν Καστάνγκ επιμένει και εκείνος: «Αυτό που στην πραγματικότητα βρίσκω σουρεαλιστικό είναι οι δικαιολογίες που κάποιος καταθέτει για να δικαιολογήσει τη βία. Στην περίπτωση αυτής της ταινίας παραβλέπουμε τις δικαιολογίες και απλώς τη δείχνουμε. Γιατί σε κάθε περίπτωση η βία δεν μπορεί ποτέ να δικαιολογηθεί».

Στην περίπτωση του 42χρονου Καρίμ Λεκλού που υποδύεται τον Βενσάν, αυτό που εκείνος βρήκε ενδιαφέρον όταν ανακάλυψε το σενάριο του Στεφάν Καστάνγκ ήταν η ερωτική ιστορία που λαμβάνει χώρα σε αυτόν τον σύνθετο, μπερδεμένο, χαοτικό κόσμο. «Συγκινήθηκα πολύ» είπε ο Λεκλού. «Με τον Στεφάν κάναμε αρκετές συζητήσεις για το νόημα ορισμένων σκηνών, αλλά αυτό που κυρίως με ενδιέφερε ήταν να αντιμετωπίσω τον Βενσάν σαν μια λευκή σελίδα, χωρίς να ξέρω τι θα διαβάσω πάνω του». Αργότερα ο ηθοποιός άρχισε να ενδιαφέρεται πολύ για τη σχέση του ανθρώπινου σώματος με την ιστορία της ταινίας. «Υπάρχουν 14 σκηνές σωματικής πάλης σε αυτή την ιστορία και αυτό σημαίνει αρκετή δουλειά με τη γλώσσα του σώματος» είπε. «Ως ηθοποιός ζούσα την εμπειρία αυτής της σωματικότητας χωρίς ψεύτικα συναισθήματα μίμησης, μέσω απλώς των εμπειριών του σώματος. Ενιωθα μέσω της βίας να βγαίνουν διάφορα συναισθήματα στην επιφάνεια». Μάλιστα ο Λεκλού είπε ότι είχε επηρεαστεί τόσο πολύ από την ιστορία της ταινίας που η οποιαδήποτε σωματική επαφή του με άλλους την ώρα που υποδυόταν τον Βενσάν τον απωθούσε. Επίσης, για τον ηθοποιό είχε σημασία το ότι η ταινία γυρίστηκε με χρονολογική σειρά, διότι έτσι πολλά από τα συναισθήματα των ηρώων βγήκαν αυθόρμητα, είτε μέσω αυτών των σκηνών βίας είτε άλλων, όπως το ερωτικό κομμάτι της ιστορίας με την ηθοποιό Βίμαλα Πονς, με την οποία δεν έκανε καμία πρόβα προτού η κάμερα αρχίσει να καταγράφει.

Ούτε συμπαθής ούτε αντιπαθής

«Μισώ τους χαρακτήρες στους οποίους όλα είναι από την αρχή προβλέψιμα και οι ήρωες παρουσιάζονται a priori ωραιοποιημένοι» είπε ο Στεφάν Καστάνγκ όταν τον ρώτησα τον λόγο για τον οποίο ο Βενσάν δεν κερδίζει ποτέ τη συμπάθεια του θεατή, ούτε όμως και την αντιπάθεια. «Προσωπικά μού άρεσε το γεγονός ότι ο Βενσάν δεν είναι ούτε συμπαθητικός, ούτε όμως και αντιπαθητικός. Είναι απλώς ένας φυσιολογικός άνθρωπος, ευτυχισμένος με τον εαυτό του, ικανοποιημένος από τη ζωή του. Και αυτό σημαίνει ότι έχεις έναν χαρακτήρα έτοιμο να εξελιχθεί, να αλλάξει».

Η ώρα της κουβέντας μας φτάνει προς το τέλος της και ρωτώ τους Καστάνγκ, Λεκλού αν βρέθηκαν ποτέ σε θέση παρόμοια με του Βενσάν, «κατηγορούμενοι» για κάτι που δεν έκαναν. Ο σκηνοθέτης απάντησε ξερά λέγοντας «όχι ακόμη». Ο ηθοποιός κατέθεσε μια πολύ προσωπική ιστορία: «Πολλά χρόνια στο παρελθόν, προτού καν βρεθώ στον κόσμο του κινηματογράφου, κατηγορήθηκα για κλοπή, ότι έκλεψα ένα κοστούμι με το οποίο δεν είχα καμία σχέση». Εκτοτε, η προϊστάμενος που τον κατηγόρησε δεν μπορούσε να τον εμπιστευθεί και του ασκούσε πίεση, «επομένως αποφάσισα να πάρω αναρρωτική άδεια και να μεταβώ στην Ισπανία, όπου πέρασα υπέροχα». Ο Λεκλού εγκατέλειψε τελικά τη δουλειά του και έτσι μπήκε στον κόσμο του κινηματογράφου. Δεύτερη ταινία του είναι ο «Προφήτης» του Ζακ Οντιάρ, ενώ η φιλμογραφία του σήμερα περιλαμβάνει περισσότερους από 40 τίτλους για το σινεμά και την τηλεόραση. «Με την ευκαιρία, θα ήθελα να στείλω ένα φιλί στην παλιά προϊσταμένη μου, γιατί μέσω αυτής έγινα τελικά ηθοποιός…».