Η Αθήνα άνοιξε δίαυλο με τη Μόσχα – Τι συζήτησαν οι υφυπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Ρωσίας στη Νεα Υόρκη

Μερική αποκατάσταση του ψυχρού κλίματος που επικρατεί τα τελευταία τρία χρόνια με τη Μόσχα επιχειρεί η Αθήνα με πρωτεύοντα στόχο τη διατήρηση ενεργών διπλωματικών διαύλων επικοινωνίας προκειμένου να μεταφέρονται στο Κρεμλίνο αποτελεσματικά οι ελληνικές θέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου συναντήθηκε με τον ρώσο ομόλογό της Σεργκέι Ριαμπκόφ στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.

Η ελληνορωσική συνάντηση, που δεν ανακοινώθηκε επισήμως από το ελληνικό ΥΠΕΞ, σε ένα πρώτο επίπεδο διεξήχθη υπό το πρίσμα της συμμετοχής και των δύο χωρών στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. «Η Ελλάδα είναι μη μόνιμο μέλος για τη διετία 2025-2026 και η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος και άρα οφείλουν να συνεργάζονται και να ανταλλάσουν απόψεις» επισημαίνουν διπλωματικές πηγές. Στον ίδιο χωροχρόνο άλλωστε, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο ρώσος υφυπουργός, που είναι αρμόδιος για τις σχέσεις με ΗΠΑ και τον έλεγχο των εξοπλισμών, είχε επαφές και με αξιωματούχους άλλων χωρών της ΕΕ που είναι μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, στη λογική της συνεργασίας στον Οργανισμό και με φόντο τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022. Οπως υπογραμμίζουν, δε, διπλωματικές πηγές, παρότι οι ελληνορωσικές σχέσεις έχουν όντως έκτοτε πληγεί και «παγώσει», η Αθήνα γνωρίζει πως η πλήρης διακοπή του διαλόγου Ελλάδας – Ρωσίας θα εγκυμονούσε μεγαλύτερους κινδύνους και θα δημιουργούσε μεγαλύτερα εμπόδια.

Στο ελληνικό διπλωματικό τερέν, εξάλλου, υπάρχει πάντα ζωτικό ενδιαφέρον για τη μεγάλη ελληνική κοινότητα που κατοικεί στη Ρωσία. Ωστόσο, στο ελληνικό ΥΠΕΞ είναι σαφές πως, παρά τους ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τη Μόσχα, ο πάγος που έχει καλύψει τις ελληνορωσικές σχέσεις στο διάστημα που μεσολάβησε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έως και σήμερα θα χρειαστεί πάρα πολλά χρόνια για να λιώσει και να φτάσουν οι διμερείς σχέσεις στο επίπεδο που βρίσκονταν προ του 2022.

«Είναι αλήθεια ότι πρέπει να συζητούμε»

Η εκπρόσωπος του ελληνικού ΥΠΕΞ Λάνα Ζωχιού, επιβεβαιώνοντας πρόσφατα τη διατήρηση κάποιων ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας με τη Ρωσία, υπενθύμιζε ταυτόχρονα πως η ελληνική πρεσβεία δεν έχει διακόψει τη λειτουργία της στη Μόσχα. «Οι διμερείς σχέσεις έχουν πληγεί, έχουν παγώσει μετά την εισβολή και βεβαίως έχουν αραιώσει κατά πολύ οι επαφές μας» τόνισε η ίδια, υπογραμμίζοντας πως «είναι αλήθεια ότι πρέπει να συζητούμε». Παραδέχθηκε, δε, πως πριν από το 2022 οι ελληνορωσικές σχέσεις ήταν σε ένα επίπεδο «πολύ ικανοποιητικό», με την Αθήνα να σέβεται απόλυτα τους ιστορικούς, πολιτιστικούς και θρησκευτικούς δεσμούς που είχαν σφυρηλατηθεί με την πάροδο των ετών με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Σε αντίθεση με την πρόσφατη επαφή Παπαδοπούλου – Ριαμπκόφ στη Νέα Υόρκη, στην Ουάσιγκτον δεν έχει υπάρξει ακόμη (και δεν προβλέπεται) ούτε καν συνάντηση γνωριμίας μεταξύ των πρεσβευτών Ελλάδας και Ρωσίας, ενώ μένει να φανεί αν ο Αντώνης Αλεξανδρίδης, που πρόκειται να αναλάβει τα ηνία της ελληνικής πρεσβείας στην αμερικανική πρωτεύουσα από το νέος έτος, θα επιχειρήσει κάποια πρώτη προσέγγιση με τον ρώσο πρέσβη – και εκλεκτό του Πούτιν – Αλεξάντερ Νταρτσίεφ, που τοποθετήθηκε φέτος στην Ουάσιγκτον.

Το ανανεωμένο κλίμα μεταξύ Αθήνας και Μόσχας που επιχείρησε να αναδείξει η Παπαδοπούλου μέσα από την επαφή της με τον Ριαμπκόφ δεν φαίνεται πάντως να επηρέασε τα ραντάρ του Κρεμλίνου, καθώς η προκλητική ανάρτηση της Ζαχάροβα, μέσω της οποίας δικαιολογούσε τον τουρκικό «Αττίλα» στην Κύπρο, ήρθε μόλις δύο εβδομάδες μετά το ελληνορωσικό τετ α τετ. Είχαν προηγηθεί οι πολλαπλές καταδίκες της ρωσικής παραβίασης του εναέριου χώρου Εσθονίας, Πολωνίας και Ρουμανίας από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, που προφανώς ενόχλησαν το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών και την εκπρόσωπό του. Για την Ελλάδα, η καταδίκη της Ρωσίας στο τρέχον μομέντουμ και η συμπόρευση με ΕΕ και ΗΠΑ είναι μονόδρομος. Ωστόσο, στο πλαίσιο της άσκησης πολυμερούς εξωτερικής πολιτικής και λόγω των υφιστάμενων δεδομένων διεθνώς, Ελλάδα και Ρωσία είναι, τρόπον τινά, υποχρεωμένες να διατηρούν έναν υποτυπώδη δίαυλο ανοιχτό, έως ότου καθαρίσει το τοπίο στην Ουκρανία, κάτι που προσώρας δεν φαντάζει άμεσο και εφικτό.