«Ανοίγουν νέα κεφάλαια συνεργασίας με την Ελλάδα»

Ελλάδα και Μαυροβούνιο θα ανοίξουν νέα κεφάλαια συνεργασίας, εκτιμά στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Φίλιπ Ιβάνοβιτς, υπουργός Εξωτερικών του Μαυροβουνίου, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στη χώρα μας για να συμμετάσχει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Παράλληλα, τονίζει ότι η χώρα του επικεντρώνεται στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες ώστε να είναι το νέο επόμενο μέλος της ΕΕ.

Το Μαυροβούνιο είναι η υποψήφια για την ΕΕ χώρα που σημείωσε τη μεγαλύτερη πρόοδο, ωστόσο απομένει να κλείσει ένας μεγάλος αριθμός κεφαλαίων. Σε ποιους τομείς πρέπει να προσπαθήσετε περισσότερο;

Πράγματι, το Μαυροβούνιο είναι πρωτοπόρο στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, καθώς έχουμε ανοίξει όλα τα κεφάλαια διαπραγματεύσεων και τρία έκλεισαν προσωρινά. Λαμβάνοντας υπόψη όλες τις προκλήσεις και παγκόσμιες κρίσεις, μπορούμε να θεωρήσουμε αυτό επιτυχία. Σύμφωνα με τη νέα μεθοδολογία, τα κεφάλαια 23 και 24 είναι μεταξύ των πρώτων που ανοίγουν και των τελευταίων που κλείνουν, έτσι κατά κάποιον τρόπο, αυτά τα δύο κεφάλαια δείχνουν τον δρόμο για περαιτέρω πρόοδο. Επικεντρωνόμαστε στην επίτευξη οροσήμων σχετικών με το κράτος δικαίου και αναμένουμε να λάβουμε θετική Ενδιάμεση Εκθεση Εκπλήρωσης Οροσήμων τον Ιούνιο. Τους τελευταίους δύο μήνες το Μαυροβούνιο κατάφερε να ενισχύσει εκ νέου την όλη διαδικασία και να επιλύσει ζητήματα που επί χρόνια επηρέαζαν τις διαπραγματεύσεις. Συνεχίσαμε με τον ίδιο ρυθμό, πιστεύοντας ακράδαντα ότι η διαδικασία διαπραγμάτευσης μπορεί να ολοκληρωθεί τα επόμενα χρόνια και ότι το Μαυροβούνιο μπορεί να γίνει το πρώτο επόμενο μέλος της ΕΕ.

Συμμερίζεστε την άποψη ότι το ευρωπαϊκό Αναπτυξιακό Σχέδιο των 6 δισ. ευρώ για τα Δυτικά Βαλκάνια μπορεί να τα αλλάξει όλα (gamechanger);

Το νέο Σχέδιο Ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια θα μπορούσε πράγματι να είναι game changer, ειδικά για χώρες όπως το Μαυροβούνιο, που πρωτοπορεί στις διαπραγματεύσεις και δεν έχει ανοιχτά ζητήματα με τους γείτονές του. Μια άλλη σημαντική πτυχή είναι οι δυνατότητες του Σχεδίου αυτού με στόχο να αποκτήσουν οι χώρες της περιοχής τα οφέλη μιας ένταξης πριν από την ένταξή τους, κυρίως ενισχύοντας τις οικονομίες τους. Από αυτή την άποψη, χαιρετίζουμε τις ιδέες όπως το άνοιγμα ορισμένων τμημάτων της αγοράς της ΕΕ στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, την πρόσβαση σε ενιαίες πληρωμές σε ευρώ SEPA. Η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου είναι απολύτως έτοιμη να ολοκληρώσει το μέρος της δουλειάς που της αναλογεί και εργάζεται σε ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων σε στενή συνεργασία με την Κομισιόν. Το Σχέδιο Ανάπτυξης είναι επίσης ένα σημαντικό εργαλείο για την προετοιμασία της ΕΕ για τους επόμενους γύρους διεύρυνσης.

Τον Μάρτιο, όταν επισκεφθήκατε την Ελλάδα, οι δύο χώρες εξέφρασαν τη βούλησή τους να ενισχύσουν περαιτέρω τη συνεργασία τους. Πού αναμένετε πρόοδο;

Είχα την ευκαιρία να πραγματοποιήσω επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα πρόσφατα. Οπως είπατε, αυτή ήταν μια ευκαιρία τόσο για το Μαυροβούνιο όσο και για την Ελλάδα να επαναλάβουν την αμοιβαία αφοσίωση στην ενίσχυση των διμερών δεσμών και συνεργασίας. Εχει μεγάλη σημασία για το Μαυροβούνιο το ότι η Ελλάδα υποστηρίζει πλήρως τον στόχο προτεραιότητας στην εξωτερική πολιτική μας, την ένταξη στην ΕΕ. Αυτός είναι ένας άλλος τομέας μέσω του οποίου μπορούμε να εργαστούμε ακόμη πιο στενά και να εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας. Είμαστε ευγνώμονες στην Ελλάδα που είναι από τους ισχυρότερους υποστηρικτές της διεύρυνσης της ΕΕ. Οσον αφορά τις περαιτέρω εξελίξεις, θα έλεγα ότι το επίκεντρο είναι σίγουρα η ενίσχυση της οικονομικής, αλλά και πολιτιστικής, συνεργασίας μας. Μόλις πρόσφατα συναντήθηκαν στην Αθήνα οι πρωθυπουργοί του Μαυροβουνίου Μιλόικο Σπάιτς και της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο πρόεδρος του Μαυροβουνίου Γιάκοβ Μιλάτοβιτς μίλησε στην εναρκτήρια σύνοδο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, όπου συμμετείχα και εγώ. Είμαι βέβαιος ότι θα ανοίξουμε νέα κεφάλαια διμερούς συνεργασίας στην περίοδο που έχουμε μπροστά μας, όπως συζητήθηκε στις συναντήσεις υψηλού επιπέδου.

Ελληνικά F-16 επιτηρούν τον εναέριο χώρο της χώρας σας για λογαριασμό του ΝΑΤΟ σε συνεργασία με την Ιταλία. Βλέπετε επίσης συνεργασία στον τομέα της άμυνας;

Ισως αυτή είναι μια καλή στιγμή για να υπενθυμίσουμε ότι η Ελλάδα και το Μαυροβούνιο δεν δεσμεύονται μόνο από τη σημερινή συνεργασία, αλλά και από πολλούς ιστορικούς δεσμούς. Σήμερα, τα ελληνικά αεροσκάφη περιπολούν στον εναέριο χώρο του Μαυροβουνίου και ένα επιπλέον καλό παράδειγμα συνεργασίας στον τομέα της άμυνας είναι η εκπαίδευση των φοιτητών μας, από το 2007, στις έγκριτες ελληνικές στρατιωτικές σχολές.

Οι εθνικές εντάσεις εξακολουθούν να υπάρχουν στα Δυτικά Βαλκάνια. Ανησυχείτε;

Δυστυχώς, τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν υποφέρει από πολεμικές καταστροφές και συγκρούσεις κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους. Ωστόσο, πιστεύω ότι υπάρχει αρκετή πολιτική σοφία στην περιοχή για να οδηγήσει τις χώρες περαιτέρω προς την ανάπτυξη, την ενίσχυση του διαλόγου και της αμοιβαίας κατανόησης. Το γεγονός ότι μοιραζόμαστε μια ευρωπαϊκή προοπτική αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα, αλλά και ευκαιρία. Είμαι πεπεισμένος ότι το ευρωπαϊκό μέλλον είναι ο καλύτερος δυνατός δρόμος για τη διασφάλιση μόνιμης σταθερότητας και ευημερίας στην περιοχή και ότι κανένας απολύτως στα Δυτικά Βαλκάνια δεν ενδιαφέρεται για οποιοδήποτε είδος αύξησης εντάσεων ή εμβάθυνσης των διχασμών. Οσον αφορά το Μαυροβούνιο, μας αναγνωρίζουν ως εποικοδομητικό γείτονα και ως παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο καλλιεργείται η συνεργασία καλής γειτονίας. Είμαστε περήφανοι για αυτή τη θέση και είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουμε να διατηρούμε μια τέτοια προσέγγιση στο μέλλον.

Τι σας απασχολεί περισσότερο σχετικά με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή;

Οσον αφορά τη Μέση Ανατολή το Μαυροβούνιο έχει από την αρχή σταθερή θέση. Καθώς καταδικάσαμε με τον πιο έντονο τρόπο τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, έχουμε καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε στρατιωτική απάντηση πρέπει να είναι απολύτως σύμφωνη με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και τις Συμβάσεις της Γενεύης, για την προστασία των αμάχων στον μέγιστο βαθμό και την ελαχιστοποίηση της βλάβης σε αμάχους. Αυτό που θα ήταν υψίστης σημασίας και για το οποίο εκφράζουμε την υποστήριξή μας, είναι οι προσπάθειες για την καθιέρωση μιας ανθρωπιστικής παύσης που θα οδηγούσε σε μια διαρκή κατάπαυση του πυρός, την άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων και την ταχεία, ασφαλή και ανεμπόδιστη παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στους αμάχους. Ταυτόχρονα, πιστεύουμε ότι η λύση δύο κρατών είναι η μόνη επιλογή για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης. Τόσο οι Παλαιστίνιοι όσο και οι Ισραηλινοί έχουν ίσο δικαίωμα να ζουν με ασφάλεια, αξιοπρέπεια και ειρήνη. Χρειαζόμαστε να παρέμβει η διπλωματία, γιατί χωρίς την ανανέωση των διαπραγματεύσεων και την επίτευξη συμφωνίας, ο κύκλος της βίας πρόκειται να επαναληφθεί και να βαθύνει.