Αλφρεντ Κάμερ: «Η ανάπτυξη στην Ευρώπη είναι μέτρια ή δυσοίωνη»

Η Ευρώπη θα πρέπει επειγόντως να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνουν οι εκθέσεις Ντράγκι και Λέτα, αλλά και να λάβει, παράλληλα, δύσκολα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής προκειμένου να μπορέσει να καλύψει τις επιπλέον δαπάνες για την άμυνα, την ενεργειακή ασφάλεια, την υγεία και τη γήρανση του πληθυσμού, δήλωσε ο Άλφρεντ Κάμερ, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ, μιλώντας χθες στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών στις Βρυξέλλες. Ο αξιωματούχος του ΔΝΤ δεν απέκλεισε μάλιστα το ενδεχόμενο η Ευρώπη να χρειαστεί αναθεώρηση του κοινωνικού συμβολαίου για να αντιμετωπίσει το εκρηκτικά αυξανόμενο χρέος.

«Η μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη στην Ευρώπη είναι απλώς μέτρια ή δυσοίωνη», είπε ευθύς εξαρχής ο αξιωματούχος του ΔΝΤ. Οι λόγοι; «Ενα σύνολο διαρθρωτικών εμποδίων που πρέπει να ξεπεράσει η Ευρώπη. Ζητούμε εθνικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα. Πρέπει να γίνουν. Κατάργηση των ενδοευρωπαϊκών εμπορικών φραγμών. Είναι σημαντικό να μειωθούν. Η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού στην Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα. Δεν έχουμε κεφαλαιαγορές με βάθος. Οι αγορές ενέργειας δεν είναι επαρκώς ολοκληρωμένες. Πρέπει να γίνουν περισσότερα για να μειωθεί το κόστος ενέργειας μεσοπρόθεσμα και να καταστεί ο ευρωπαϊκός ενεργειακός εφοδιασμός πιο ανθεκτικός σε έναν επιρρεπή σε σοκ κόσμο. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν οι δημογραφικές αντιξοότητες. Ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας μειώνεται στα δύο τρίτα των χωρών της ΕΕ», είπε.

Οι πιέσεις στην ΕΕ

«Εχουμε επίσης πρόβλημα όσον αφορά τις δημοσιονομικές πιέσεις στην Ευρώπη και υπάρχει απαίτηση για δημοσιονομική εξυγίανση», τόνισε. «Εθνική άμυνα, ενεργειακή ασφάλεια, γήρανση και υγεία θα προσθέσουν απαιτήσεις δαπανών στις προηγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες κατά 4,5% του ΑΕΠ έως το 2040». Το ΔΝΤ εκτιμά ότι αν τα ευρωπαϊκά κράτη δεν λάβουν κανένα μέτρο όσον αφορά τη δημοσιονομική εξυγίανση και απλώς προσθέσουν τις πιέσεις αυτές στις δαπάνες, τότε η μέση ευρωπαϊκή χώρα θα δει διπλασιασμό του χρέους της στο 130% του ΑΕΠ. «Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να το αντιμετωπίσουν. Αυτό το 130% βρίσκεται σε μια εκρηκτική και εκθετική πορεία», διαμήνυσε ο Α. Κάμερ.

Πώς λοιπόν μπορεί η ΕΕ να επιλύσει το ζήτημα; «Συνδυάζουμε τα αναπτυξιακά σχέδια δράσης του Ντράγκι και του Λέτα με δημοσιονομικά σχέδια δράσης. Θεωρούμε ότι τα επίπεδα χρέους κατά μέσο όρο στο 90% του ΑΕΠ είναι βιώσιμα μεσοπρόθεσμα στην Ευρώπη για τη μέση χώρα, οπότε η διαφορά μέχρι το 130% είναι 40% του ΑΕΠ. Το ένα τρίτο θα μπορούσε να γεφυρωθεί με ένα μέτριο πακέτο ανάπτυξης. Για να καλυφθούν, όμως, τα υπόλοιπα δύο τρίτα του χάσματος, τα τρία τέταρτα των χωρών θα χρειαστούν επιπλέον δημοσιονομική εξυγίανση κατά μέσο όρο 3,5% του ΑΕΠ σε μία πενταετία, ενώ το υπόλοιπο ένα τέταρτο θα χρειαστεί προσαρμογή κατά 5% του ΑΕΠ σε μία πενταετία», τονίζει. Μάλιστα, όπως λέει, «τα τρέχοντα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά σχέδια των κρατών – μελών υπολείπονται κατά περίπου 2% του ΑΕΠ όσον αφορά τις προσαρμογές για την επίτευξη αυτού του στόχου. Το πακέτο μεταρρυθμίσεων των Ντράγκι και Λέτα είναι απαραίτητο για τη δημιουργία μεγαλύτερου εισοδήματος, αλλά και για τη διατήρηση του κράτους κοινωνικής πρόνοιας», προειδοποιεί ο Κάμερ. «Η δράση είναι επείγουσα. Παρέχουμε μια συνταγή για το πώς να το κάνουμε αυτό, η οποία περιλαμβάνει μέτρα ενίσχυσης της ανάπτυξης και στη συνέχεια δημοσιονομικές εξυγιάνσεις που είναι φιλικές προς την ανάπτυξη», λέει, αναφερόμενος σε νέα μελέτη του ΔΝΤ. «Εάν οι μεταρρυθμίσεις και η μεσοπρόθεσμη εξυγίανση δεν επαρκούν, τότε πιο ριζοσπαστικά δημοσιονομικά μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την επαναξιολόγηση του εύρους των δημόσιων υπηρεσιών και άλλων κυβερνητικών λειτουργιών, επηρεάζοντας ενδεχομένως το κοινωνικό συμβόλαιο».

Μείωση χρέους

Τι είπε, όμως, για την Ελλάδα όσον αφορά την επιβάρυνση του χρέους από επιπρόσθετες δαπάνες; «Η Ελλάδα βρίσκεται σε καλή κατάσταση όσον αφορά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του χρέους. Πολλές από τις πολιτικές που προτείνουμε έχουν ήδη αναληφθεί, συμπεριλαμβανομένης αυτής για το συνταξιοδοτικό σύστημα. Οι πολιτικές αυτές θα συνεχίσουν να συμβάλλουν στη μείωση του χρέους. Επιπλέον, το χρέος έχει ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, που διαφοροποιεί την Ελλάδα». Κατά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, το χρέος της Ελλάδας θα διαμορφωθεί σε 130% του ΑΕΠ το 2030 από περίπου 146% σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη αποφασιστεί. Ομως, λόγω και των υψηλότερων πιέσεων στις δαπάνες, ο αξιωματούχος του ΔΝΤ συνέστησε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να διατηρήσει τις πειθαρχημένες δημοσιονομικές πολιτικές που έχουν ήδη θεσπιστεί. «Η σύστασή μας για την Ελλάδα είναι να συνεχίσει να μειώνει το επίπεδο του χρέους, όπως αναμένουμε, και να μην κάνει το αντίθετο».

Ο Αλφρεντ Κάμερ μίλησε εκ νέου υπέρ του κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού, θυμίζοντας πρόταση του ΔΝΤ να εξετάσει η ΕΕ κοινό δανεισμό για τη χρηματοδότηση της αύξησης των ευρωπαϊκών δημόσιων αγαθών. «Εχουμε συστήσει για τον επόμενο ΠΔΠ οι ευρωπαϊκές δαπάνες για δημόσια αγαθά να αυξηθούν από 0,4% του ΑΕΠ σε 0,9% του ΑΕΠ, αύξηση που θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί μέσω κοινού δανεισμού». Σχετικά με το «δάνειο επανορθώσεων» στην Ουκρανία, ο Α. Κάμερ αναφέρθηκε κατ’ αρχάς σε ένα νέο πρόγραμμα που συζητεί το ΔΝΤ με τις ουκρανικές Αρχές, στο πλαίσιο του οποίου εξετάζονται μεταξύ άλλων τα κενά χρηματοδότησης της χώρας και το πώς θα καλυφθούν τόσο μέσω της προσπάθειας της ίδιας της Ουκρανίας με κινητοποίηση εσόδων και με έλεγχο των δαπανών, όσο και μέσω της βοήθειας εξωτερικών εταίρων. «Βρισκόμαστε σε συζητήσεις με διεθνείς εταίρους για το πώς να κλείσουμε αυτό το κενό χρηματοδότησης κυρίως μέσω επιχορηγήσεων. Μέρος της επίτευξης συμφωνίας θα είναι επίσης οι εγγυήσεις χρηματοδότησης από τους εξωτερικούς εταίρους της Ουκρανίας». Τόνισε πάντως ότι «για οτιδήποτε συζητείται ή αποφασιστεί σχετικά με το δάνειο επανορθώσεων θα πρέπει να υπάρχουν ισχυρές νομικές βάσεις για το τι αναλαμβάνεται και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στη συζήτηση τυχόν επιπτώσεις για το διεθνές νομισματικό σύστημα». Παρότι δεν θέλησε να σχολιάσει άλλους τρόπους χρηματοδότησης, δεν απέκλεισε τη χρήση κοινού χρέους από την ΕΕ. «Οι συζητήσεις που έχουμε με την ΕΕ επικεντρώνονται στο να διασφαλιστεί ότι οποιοδήποτε μέσο χρησιμοποιεί και αποφασίσει τελικά θα πληροί το κρίσιμο όριο βιωσιμότητας που χρειάζεται η Ουκρανία. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορα εργαλεία».