«Έσβησε» το φαινόμενο που άλλαξε τη μουσική βιομηχανία

Την 1η Αυγούστου 1981, ένα γεγονός έλαβε χώρα στον κλάδο των µέσων µαζικής ενηµέρωσης, το οποίο θα άλλαζε για πάντα τον τρόπο µε τον οποίο απολαµβάνουµε τη µουσική: η έναρξη του MTV (Music Television). Το πρώτο µουσικό βίντεο που κοσµούσε αυτή τη νέα πλατφόρµα ήταν το προφητικό «Video Killed the Radio Star» των The Buggles, ένας τίτλος που προέβλεπε την κρίσιµη αλλαγή που επρόκειτο να συµβεί στον κλάδο της µουσικής. Η γένεση του MTV σηµατοδότησε µια σηµαντική αλλαγή στον τρόπο µε τον οποίο το κοινό µπορούσε να βιώσει τη µουσική. ∆εν ήταν πλέον µια αποκλειστικά ακουστική εµπειρία. Με το MTV, η µουσική µετατράπηκε σε ένα θέαµα που αφορούσε όχι µόνο τα αυτιά αλλά και τα µάτια, αλλάζοντας δραστικά τη δυναµική της κατανάλωσης και της δηµιουργίας µουσικής. Σε µια εποχή που η µουσική διαδιδόταν κυρίως µέσω βινυλίων, κασετών και ραδιοφώνου AM/FM, το MTV εµφανίστηκε ως µια νέα, πρωτοποριακή εναλλακτική λύση. Ξαφνικά, οι µουσικοί έπρεπε να σκεφτούν την εικόνα και την οπτική τους παρουσίαση µε τρόπους που προηγουµένως δεν ήταν απαραίτητοι. Η µουσική έγινε µια ευρύτερη καλλιτεχνική προσπάθεια, µια συγχώνευση ήχου και εικόνας που έδωσε στους µουσικούς νέα µέσα αυτοέκφρασης.

Το λογότυπο

Η δηµιουργικότητα δεν φαινόταν να ρέει κατά την περίοδο που προηγήθηκε της έναρξης του MTV. Παράλληλα µε την προσπάθεια να ονοµάσουν τον σταθµό µε το µάλλον βαρετό όνοµα TV-1, οι παραγωγοί σκέφτονταν επίσης να υιοθετήσουν ένα συνηθισµένο λογότυπο παρόµοιο µε αυτά των NBC και ABC. Μόνο όταν η Manhattan Design, µια µοντέρνα οµάδα γραφιστών της Νέας Υόρκης, ανέλαβε το έργο, ο σταθµός άρχισε να αναπτύσσει ένα στυλ που ταιριάζει µε το νεανικό του πνεύµα. Το µεγάλο µπλοκ γράµµα «M» µε τα µικρότερα γράµµατα «TV» που ήταν βαµµένα µε σπρέι έγινε ένα από τα καθοριστικά σύµβολα της ποπ κουλτούρας της δεκαετίας. Και κόστισε στον σταθµό µόνο 1.000 δολάρια!

Το MTV παραλίγο να μην ονομαστεί MTV

Ο Mποµπ Πίτµαν ήθελε να βαφτίσει τη συναρπαστική ροκ εντ ρολ επανάσταση µε το πολύ βαρετό όνοµα TV-1. Σε µια ανατροπή που αποδείχθηκε ευλογία, η νοµική του οµάδα ανακάλυψε ότι µια άλλη εταιρεία χωρίς φαντασία είχε ήδη προλάβει να το πάρει. Ακόµα και τότε, χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να βρουν το σωστό όνοµα, όπως εξήγησε ο Πίτµαν στη Los Angeles Times το 1991: «Το καλύτερο που µπορούσαµε να βρούµε ήταν TV-M… και TV-M παρέµεινε, µέχρι που ο υπεύθυνος του µουσικού προγραµµατισµού µας είπε: «∆εν νοµίζετε ότι το MTV ακούγεται λίγο καλύτερο από το TV-M;

Η πρώτη φωνή που ακούστηκε στο κανάλι ήταν ενός στελέχους του MTV που βοήθησε στην ανάπτυξη του καναλιού, του Τζον Λα. Αφού ο αστροναύτης Neil Armstrong απέρριψε το αίτηµά τους να χρησιµοποιήσουν τη φράση «Eνα µικρό βήµα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλµα για την ανθρωπότητα» ως σήµα τους, κατέληξαν στο «Κυρίες και κύριοι, ροκ εντ ρολ». Το αρχικό εισαγωγικό τµήµα του MTV χρησιµοποιούσε πλάνα από την πρώτη εκτόξευση του διαστηµικού λεωφορείου Columbia και την αποστολή Apollo 11 στη Σελήνη. Το 1986, τα πλάνα αυτά αποσύρθηκαν όταν η καταστροφική εκτόξευση του Challenger είχε ως αποτέλεσµα τον θάνατο επτά αστροναυτών.

Το MTV θα σταµατήσει να προβάλλει µουσικά βίντεο στο Ηνωµένο Βασίλειο έπειτα από σχεδόν 40 χρόνια, όταν θα κλείσει πέντε κανάλια στο τέλος του έτους. MTV Music ο κορυφαίος προορισµός για µουσικά βίντεο MTV 80s ρετρό επιτυχίες και νοσταλγικά αγαπηµένα MTV 90s κλασικά κοµµάτια εναλλακτικού ροκ και ποπ Club MTV χορευτική µουσική και ηλεκτρονικοί ρυθµοί MTV Live ζωντανές εµφανίσεις και κάλυψη συναυλιών

Γιατί κλείνει

1. Αλλαγή των τηλεοπτικών συνηθειών: Το κοινό στρέφεται όλο και περισσότερο σε πλατφόρµες όπως το YouTube, το TikTok και το Spotify για να ανακαλύψει µουσική και βίντεο, µειώνοντας τη ζήτηση για την παραδοσιακή µουσική τηλεόραση.
2. Μείωση των εταιρικών εξόδων: Η συγχώνευση της Paramount Global µε τη Skydance Media νωρίτερα το 2025 επιτάχυνε το κλείσιµο ως µέρος µιας επιθετικής στρατηγικής µείωσης των παγκόσµιων εξόδων κατά 500 εκατοµµύρια δολάρια.
3. Μείωση της τηλεθέασης: Ενώ κανάλια όπως το MTV Music και το MTV 90s εξακολουθούσαν να προσελκύουν µέτριο κοινό — 1,3 εκατοµµύρια και 949.000 θεατές τον Ιούλιο του 2025, αντίστοιχα — η συνολική τηλεθέαση της παραδοσιακής µουσικής τηλεόρασης έχει µειωθεί σταθερά την τελευταία δεκαετία. Αυτά τα κανάλια προσελκύουν πλέον µόνο ένα µικρό µέρος του κοινού που είχαν στη δεκαετία του 1990 και του 2000, γεγονός που τα καθιστά οικονοµικά µη βιώσιµα, δεδοµένης της ανανεωµένης εστίασης της Paramount στις υπηρεσίες streaming Paramount+.

Money for nothing

Το πρώτο βίντεο που προβλήθηκε στο MTV Europe, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του την 1η Αυγούστου 1987, ήταν το «Money for Nothing» των Dire Straits (Ηνωµένο Βασίλειο), το οποίο κατέκτησε την πρώτη θέση του Billboard Hot 100 το 1985. Το τραγούδι ξεκινά και τελειώνει µε τους στίχους «I want my MTV» (Θέλω το MTV µου).

Το πρώτο τραγούδι που παίχτηκε στο MTV

Το «Video Killed The Radio Star» των Buggles φαίνεται ως η πιο προφανής επιλογή για να ξεκινήσει ένας σταθµός που παίζει µουσικά βίντεο χωρίς διακοπή. Ωστόσο, ο διευθυντής προγράµµατος Steve Casey ισχυρίστηκε ότι αντιµετώπισε αντίδραση από άλλους δηµιουργικούς σχετικά µε την πρώτη προωθητική καµπάνια του δικτύου. Αν και έφτασε στο νούµερο ένα στη Βρετανία, την πατρίδα του συγκροτήµατος, το τραγούδι έφτασε µόνο στο νούµερο 40 σε αυτή την πλευρά του Ατλαντικού. Και ορισµένοι παραγωγοί του MTV πίστευαν ότι έπρεπε να ξεκινήσουν µε ένα πραγµατικό hit. Ευτυχώς, ο Casey χρησιµοποίησε τις πειστικές του ικανότητες («Κανείς δεν θα το δει.») και το υπόλοιπο είναι ιστορία της ποπ κουλτούρας.

Rod Stewards

O καλλιτέχνης µε τις περισσότερες αναπαραγωγές κατά τα πρώτα χρόνια του MTV. Oλοι γνωρίζουν ότι οι Buggles ήταν το πρώτο συγκρότηµα που έπαιξε στο MTV. Αλλά τι γίνεται µε τα άλλα ορόσηµα της ηµεροµηνίας έναρξης; Λοιπόν, το «You Better Run» της Pat Benatar ήταν το πρώτο προωθητικό βίντεο µε γυναίκα τραγουδίστρια που προβλήθηκε. Το «Take It on the Run» των REO Speedwagon ήταν το πρώτο κοµµάτι από συναυλία που προβλήθηκε, ενώ το τραγούδι τους «Keep On Loving You» ήταν το πρώτο που έφτασε στην κορυφή του αµερικανικού chart Hot 100. Αλλά η µέρα ανήκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στον Rod Stewart. O ροκ σταρ µε τη βραχνή φωνή έκανε 16 εµφανίσεις σε διάστηµα 24 ωρών.

Αρκετές δισκογραφικές εταιρείες μισούσαν την ίδια την ιδέα του MTV

«Αν το 1981 είχες πει σε κάποιον: “Θέλεις να δεις ένα µουσικό βίντεο;”, αυτός θα σου είχε απαντήσει: “∆εν ξέρω τι εννοείς”, γιατί η φράση αυτή δεν υπήρχε», δήλωσε ο Tannenbaum στο NPR 30 χρόνια µετά την έναρξη του MTV. Εποµένως, δεν είναι περίεργο που πολλές δισκογραφικές εταιρείες δεν µπορούσαν να καταλάβουν πώς θα τους ωφελούσε ο σταθµός. Πράγµατι, η Polygram και η MCA ήταν µόνο µερικές από τις εταιρείες που αρνήθηκαν να παραδώσουν δωρεάν τα βίντεο των καλλιτεχνών τους. Ωστόσο, µέσα σε λίγα χρόνια, σχεδόν ικέτευαν τον σταθµό να παίζει τους καλλιτέχνες του καταλόγου τους.

Αν κατάφερες να µείνεις ξύπνιος αρκετά ώστε να παρακολουθήσεις τις πρώτες 24 ώρες ύπαρξης του MTV, θα είχες βιώσει αρκετές περιπτώσεις déjà vu. Λόγω της αντίστασης διαφόρων δισκογραφικών εταιρειών και του γεγονότος ότι το µέσο βρισκόταν ακόµα στα σπάργανα, το δίκτυο είχε στη διάθεσή του µόνο µια µικρή βιβλιοθήκη βίντεο — σύµφωνα µε πληροφορίες, µόλις 250.

MTV Unplugged

Eνα πολιτιστικό ορόσηµο που µεταµόρφωσε τον τρόπο µε τον οποίο βιώνουµε τη µουσική. Απλές, αυθεντικές και ειλικρινείς, οι Unplugged sessions έφεραν τους καλλιτέχνες πιο κοντά στους θαυµαστές τους µε τρόπους που οι ηλεκτρικές εµφανίσεις συχνά δεν µπορούν. Από θρυλικά ντεµπούτα έως εκπληκτικές συνεργασίες, εδώ είναι 50 λόγοι για τους οποίους το MTV Unplugged παραµένει ένα αγαπηµένο κεφάλαιο στην ιστορία της µουσικής.

MTV Video Music Awards

Η πρώτη τελετή των MTV VMA πραγµατοποιήθηκε στις 14 Σεπτεµβρίου 1984 στο Radio City Music Hall της Νέας Υόρκης. Με παρουσιαστές τον Dan Aykroyd και την Bette Midler, η εκδήλωση τίµησε τα µουσικά βίντεο που κυκλοφόρησαν µεταξύ Μαΐου 1983 και Μαΐου 1984. Αν και δεν έχει κερδίσει βραβείο εδώ και 17 χρόνια, η Madonna είναι η καλλιτέχνις µε τις περισσότερες διακρίσεις στην ιστορία των VMA. Μεταξύ 1986 και 1999, η Madonna κέρδισε 20 Moonmen. Εν τω µεταξύ, η Beyoncé κατέχει τη δεύτερη θέση µε 16 VMA. Οι µόνοι που έχουν κερδίσει το βραβείο «Βίντεο της Χρονιάς» περισσότερες από µία φορές είναι ο Eminem και η Rihanna.

Γράφημα: Μάκης Θεοφιλόπουλος