Όταν ένα «κράτος» γεννιέται από νομικό κενό: Η υπόθεση της Verdis που προκαλεί πονοκέφαλο στα Βαλκάνια

Σε μία εποχή όπου τα περισσότερα εδάφη της Γης είναι γραμμένα σε χάρτες και υπάγονται σε κυριαρχίες κρατών, ο νεαρός Daniel Jackson διεκδικεί έναν μοναδικό τίτλο: τον πιο νεαρό «πρόεδρο» μικροχώρας παγκοσμίως. Η  Verdis ή Pocket 3 κατά τις διεθνείς χαρτογραφήσεις, είναι μια ακατοίκητη έκταση 124 στρεμμάτων στον Δούναβη, περισσότερο σαν αμμουδερή παραλία και δασική έκταση. Αυτή είναι η γη που διεκδικεί, προσκαλώντας περίπου 400 άτομα να γίνουν «πολίτες» της και οραματιζόμενος έναν χώρο ειρήνης και καινοτομίας.

Η ιστορία της Verdis ξεκινά από τη νομική ασάφεια που δημιουργείται λόγω των αμφισβητούμενων συνόρων μεταξύ Κροατίας και Σερβίας, μια κατάσταση γνωστή ως «terra nullius»—χώρος που δεν έχει αναγνωρισμένη κυριαρχία. Αν και παρόμοιες περιοχές όπως το Bir Tawil ανάμεσα σε Αίγυπτο και Σουδάν έχουν προσελκύσει ανάλογες αυτοανακηρύξεις, η υπόθεση του Verdis ξεχωρίζει για την νεανική της προσπάθεια και τις φιλοδοξίες της να δημιουργήσει ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης.

Ο Jackson και η ομάδα του ερεύνησαν λεπτομερώς το ιστορικό και νομικό πλαίσιο, βγάζοντας το συμπέρασμα πως το Pocket 3 δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο κατοίκησης και χαρακτηρίζεται από αντιφατικές εδαφικές διεκδικήσεις. Τον Μάιο του 2019 ο Jackson ανακηρύχθηκε πρόεδρος από τους υποστηρικτές του και το κίνημα απέκτησε υπουργούς, νόμους, σημαία αλλά και διαβατήρια — όλα χωρίς διεθνή αναγνώριση.

Ωστόσο, η ύπαρξη αυτής της μικροχώρας στα όρια των συνόρων δεν πέρασε απαρατήρητη. Τον Οκτώβριο του 2023, μόλις λίγες μέρες μετά την επίσημη ανάρτηση της σημαίας στο έδαφος, η κροατική αστυνομία επενέβη, διέλυσε τον καταυλισμό και απελάσε τον Jackson. Η κυβέρνηση της Κροατίας θεωρεί την ενέργεια «προκλητική» και άνευ νομικής βάσης, επιμένοντας στην τήρηση της αρχής ότι οι αμφισβητούμενες περιοχές δεν αποτελούν terra nullius ανοικτό σε κατάληψη.

Παρά τα εμπόδια, ο Daniel Jackson παραμένει αταλάντευτος. Δηλώνει πως μαθαίνει γρήγορα και επιδιώκει να ανοίξει τον δρόμο για τη νέα γενιά ώστε να εμπλακεί περισσότερο στα παγκόσμια πολιτικά δρώμενα. Επιπλέον, η Verdis προωθεί την ιδέα της ουδετερότητας και της συμφιλίωσης, με τη συμμετοχή και από τις δύο κοινότητες, τους Κροάτες και τους Σέρβους, που πρόσφατα ήταν αντίπαλοι σε πολέμους.

Η μικροχώρα έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον και την υποστήριξη καλλιτεχνών όπως ο Σέρβος τραγουδοποιός Luke Black, αλλά και ακτιβιστών που διοργανώνουν διαδηλώσεις για την αναγνώριση της Verdis, ακόμη και έξω από την κροατική πρεσβεία στο Λονδίνο.

Η Verdis αποτυπώνει ένα μοναδικό παράδειγμα νέων πολιτικών οραμάτων και παγκόσμιας αντίληψης για την κυριαρχία, εντός ενός τοπίου όπου η ιστορία, η γεωπολιτική και τα ανθρώπινα όνειρα μπλέκονται. Ο Daniel Jackson και οι υποστηρικτές του συνεχίζουν να «κυβερνούν από την εξορία», με την ελπίδα πως μια μέρα η μικροχώρα τους θα αναγνωριστεί διεθνώς και θα αποτελέσει παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης και καινοτόμου διακυβέρνησης. Οπως το δει κανείς…