Ο Ντόναλντ Τραμπ προειδοποίησε το Ισραήλ ότι κινδυνεύει να χάσει την αμερικανική υποστήριξη αν προχωρήσει σε προσάρτηση της Δυτικής Όχθης, σύμφωνα με συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Time στις 15 Οκτωβρίου και δημοσιεύθηκε χθες. Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, εξέφρασε από την Ιερουσαλήμ την πεποίθησή του ότι η κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας θα συνεχιστεί.
«Το Ισραήλ θα έχανε όλη την υποστήριξη των ΗΠΑ αν συνέβαινε αυτό», δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος, τονίζοντας ότι έχει δώσει τον λόγο του «στις αραβικές χώρες» πως δεν θα υπάρξει προσάρτηση, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τη διατήρηση της εκεχειρίας.
Η προειδοποίηση του Τραμπ ήρθε μία ημέρα μετά την ψηφοφορία στην Κνέσετ, με την οποία εγκρίθηκε η εξέταση δύο νομοσχεδίων που ανοίγουν τον δρόμο για επέκταση της ισραηλινής κυριαρχίας σε τμήματα της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης. Ο Τραμπ επανέλαβε ότι «το Ισραήλ δεν πρόκειται να κάνει τίποτα στη Δυτική Όχθη», απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν η απόφαση αυτή υπονομεύει τις ειρηνευτικές του προσπάθειες.
Ανησυχία στην Ουάσιγκτον για τα ισραηλινά σχέδια
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στο Ισραήλ, η Κνέσετ υπερψήφισε την προώθηση των νομοσχεδίων για την προσάρτηση. Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι η πρωτοβουλία αυτή θα μπορούσε να υπονομεύσει τη fragile κατάπαυση του πυρός, που βασίζεται στο σχέδιο Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Πριν αναχωρήσει από το Ισραήλ, ο Βανς διαβεβαίωσε ότι η Δυτική Όχθη «δεν θα προσαρτηθεί στο Ισραήλ». Από την πλευρά του, ο Ρούμπιο χαρακτήρισε το σχέδιο της ισραηλινής άκρας δεξιάς «αντιπαραγωγικό» και «απειλητικό» για την ειρήνη, ενώ μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε «πεπεισμένος και θετικός» για τη συνέχιση της εκεχειρίας.
Ο Νετανιάχου απέφυγε να αναδείξει διαφωνίες με την Ουάσιγκτον, χαρακτηρίζοντας τον Ρούμπιο «εξαιρετικό φίλο του Ισραήλ» και τις συνεχείς επισκέψεις Αμερικανών αξιωματούχων ένδειξη «εμπιστοσύνης και εταιρικής σχέσης».
Η κατάσταση στη Γάζα και οι μεταπολεμικές συνομιλίες
Αμερικανικές αντιπροσωπείες επισκέφθηκαν την Ιερουσαλήμ για να στηρίξουν τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, η οποία κινδύνευσε να καταρρεύσει. Παράλληλα, αντιπροσωπείες των παλαιστινιακών οργανώσεων Χαμάς και Φάταχ συναντήθηκαν στην Αίγυπτο για συνομιλίες σχετικά με τις μεταπολεμικές διευθετήσεις.
Ο Βανς παραδέχθηκε ότι τα επόμενα στάδια της συμφωνίας, όπως ο αφοπλισμός της Χαμάς και η ανοικοδόμηση της Γάζας, θα είναι «πολύ δύσκολα». Η πρώτη φάση του σχεδίου προβλέπει την απόσυρση ισραηλινών στρατευμάτων, τον επαναπατρισμό ομήρων και την ενίσχυση της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η Χαμάς απελευθέρωσε στις 13 Οκτωβρίου τους τελευταίους 20 ομήρους με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση περίπου 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων. Ωστόσο, παρέδωσε μόνο 15 από τα λείψανα 28 νεκρών ομήρων, επικαλούμενη δυσκολίες εντοπισμού τους στα ερείπια της Γάζας. Το Ισραήλ, από την πλευρά του, επέστρεψε 195 σορούς Παλαιστινίων.
Ανθρωπιστική κρίση και επιφυλάξεις διεθνών οργανισμών
Παρά την αποχώρηση μέρους του ισραηλινού στρατού, η χώρα εξακολουθεί να ελέγχει περίπου το ήμισυ της Λωρίδας της Γάζας. Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει σε επόμενη φάση τον πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς, την ανάπτυξη διεθνούς δύναμης ασφαλείας και την ανοικοδόμηση του θύλακα, χωρίς συμμετοχή του κινήματος στη διακυβέρνηση.
Η Χαμάς απορρίπτει τον αφοπλισμό, απαιτώντας πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων και συμμετοχή στις συνομιλίες για το μέλλον της Γάζας. Οι συγκρούσεις μεταξύ μαχητών της και ενόπλων ομάδων που κατηγορεί ως «συνεργάτες» του Ισραήλ συνεχίζονται.
Από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 έχασαν τη ζωή τους 1.221 άνθρωποι στο Ισραήλ, κυρίως άμαχοι, ενώ οι ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα έχουν προκαλέσει τον θάνατο τουλάχιστον 68.280 ανθρώπων, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε ότι η ανθρωπιστική βοήθεια παραμένει «ανεπαρκής» και ότι «η πείνα παραμένει ακόμη παρούσα» στη Γάζα, καθώς δεν εισέρχονται αρκετά τρόφιμα. Η κατάσταση, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, «παραμένει καταστροφική».
Τέλος, η Ένωση Ξένου Τύπου στην Ιερουσαλήμ εξέφρασε απογοήτευση για την απόφαση του ισραηλινού ανώτατου δικαστηρίου να καθυστερήσει για 30 ημέρες την εξέταση προσφυγής που ζητεί ανεξάρτητη πρόσβαση δημοσιογράφων στη Γάζα, αίτημα που εκκρεμεί εδώ και δύο χρόνια.