Στη δίνη της κλιματικής κρίσης βρίσκεται η Ελλάδα ενώ η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κατάστασης πλέον επείγει. Οι επιστημονικές διαπιστώσεις είναι ανησυχητικές: το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας βιώνει συνθήκες ξηρασίας, με ορισμένες περιοχές, όπως η Λέσβος, η Κρήτη και τμήματα της Πελοποννήσου, να αντιμετωπίζουν ακραίες εκδηλώσεις του φαινομένου και δραματικές επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα. Την ίδια στιγμή, η λίμνη του Μόρνου έχει τη μικρότερη έκταση των τουλάχιστον τελευταίων 10 ετών γεγονός που κάνει ορατό τον κίνδυνο σοβαρής λειψυδρίας.
Τα ανησυχητικά αυτά στοιχεία δίνει στη δημοσιότητα η επιχειρησιακή μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η οποία ενεργοποίησε μια νέα υπηρεσία ενημέρωσης των πολιτών, το Παρατηρητήριο της Τεχνητής Λίμνης Μόρνου, εξαιτίας της σημαντικής μείωσης που παρατηρείται τόσο στην έκταση όσο και στα αποθέματά της.
Οπως λέει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Λαγουβάρδος, συντονιστής της ομάδας ΜΕΤΕΟ του ΕΑΑ, «στις πιο πρόσφατες μετρήσεις, της 9ης Σεπτεμβρίου 2025, παρατηρείται η μικρότερη έκταση της λίμνης του Μόρνου από το 2014, περίοδος για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα από τον δορυφόρο Sentinel-2. Η τωρινή έκταση είναι περίπου 8,9 τετραγωνικά χιλιόμετρα ενώ τον Σεπτέμβριο του 2024, η έκταση της λίμνης του Μόρνου ήταν 11,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το 2023 ήταν 15,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αυτή είναι και η μέση τιμή των τελευταίων περίπου 10 ετών. Παρατηρείται, δηλαδή, μια μείωση στην έκταση της λίμνης της τάξεως του περίπου 30% σε σχέση με τη μέση έκταση που έχει τα τελευταία 10-12 χρόνια», εξηγεί. «Μεγάλο τμήμα του χωριού Κάλλιο, που ήταν βυθισμένο στη λίμνη, πλέον έχει αναδυθεί και είναι ορατό όχι μόνο από τον δορυφόρο αλλά και σε όποιον περνά από εκεί».
Οσον αφορά τα αποθέματα του ταμιευτήρα της λίμνης του Μόρνου, η μείωση ακολουθεί τη συρρίκνωση της επιφάνειας: είναι μειωμένα κατά 42%, σε σχέση με πέρυσι. «Τον Σεπτέμβριο του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, η λίμνη είχε 328 εκατομμύρια κυβικά νερού ενώ τον Σεπτέμβριο του 2025 έχει 193 εκατομμύρια κυβικά νερού. Η χειρότερη χρονιά από πλευράς αποθεμάτων παραμένει το 1993, όταν τα αποθέματα ήταν πολύ χαμηλά στα περίπου 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού», λέει ο Κώστας Λαγουβάρδος.
Σημαντικά μειωμένες είναι, άλλωστε, οι βροχοπτώσεις στη λεκάνη του Μόρνου, στοιχείο που προκύπτει από τις μετρήσεις δύο μετεωρολογικών σταθμών του ΜΕΤΕΟ που βρίσκονται στην περιοχή. Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχουν καταγράψει o σταθμός στο Φράγμα του Μόρνου, η αθροιστική βροχόπτωση από τον Ιανουάριο του 2025 μέχρι σήμερα ισούται με 298,4 χιλιοστά όταν η μέση τιμή της τελευταίας 10ετίας για την αντίστοιχη περίοδο υπερβαίνει τα 400 χιλιοστά. Τέλος, το Παρατηρητήριο παρουσιάζει την πορεία της χιονοκάλυψης στην ευρύτερη περιοχή του Μόρνου συγκρίνοντάς την με τον μέσο όρο της περιόδου 2005-2024. «Η έκταση της χιονοκάλυψης στα βουνά της περιοχής τον χειμώνα του 2025 ήταν κατά 20% μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο 2005-2024. Περίπου το 65% των ημερών του χειμώνα που μας πέρασε σημειωνόταν μικρότερη έκταση χιονοκάλυψης σε σχέση με την περίοδο 2005-2024», αναφέρουν οι ερευνητές.
«Αυτό είναι και το πιο ανησυχητικό», σχολιάζει ο Κώστας Λαγουβάρδος. «Ελπίζουμε ότι αυτή τη χρονιά θα έχουμε χιόνια και βροχές που θα μπορέσουν να βελτιώσουν την κατάσταση, αν και αυτό που βλέπουμε αναλύοντας τα δεδομένα είναι ότι ενώ οι βροχοπτώσεις στην Ελλάδα παραμένουν σε σταθερά επίπεδα – με κάποιες κακές χρονιές – την τελευταία 10ετία έχουμε σημαντική πτώση της χιονοκάλυψης, μια σαφή μείωση που συνδέεται με την αύξηση της θερμοκρασίας».