Ο Σαββόπουλος των εικαστικών

Εχουν γραφτεί τόσο πολλά για τον Διονύση Σαββόπουλο, που μοιάζει να είναι ένας από τους λίγους καλλιτέχνες που ρυθμίστηκαν σε τόσο μεγάλη μεγέθυνση στο μικροσκόπιο του δημόσιου διαλόγου από κοινό και κριτικούς, όπως λέει η κλισέ φράση. Το κοινό που τον άκουσε πολύ, με κάθε λεπτομέρεια, και εκείνο που ξέρει δέκα – είκοσι τραγούδια, τους κριτικούς που τον παρακολούθησαν με φιλική διάθεση και τους άλλους που τον κατακεραύνωσαν. Υπάρχει όμως μια διάσταση του Διονύση Σαββόπουλου, πέρα από τα τραγούδια του, πέρα από τις παραστάσεις, πέρα από τις ιδέες και τις πολιτικές του παρεμβάσεις.

Ο Διονύσης Σαββόπουλος υπήρξε εκτός όλων των άλλων και μια αριστοφανική φιγούρα που χόρεψε με τρομπέτες και νταούλια πάνω στα αμμουδερά κάστρα που είχε φτιάξει από το ψυχικό του απόθεμα. Θα μπορούσε να είναι εικαστικός, σκηνογράφος, σκηνοθέτης ή ακόμα και φωτογράφος. Δεν είχε μόνο στο μυαλό του άμεσα την οπτική, αλλά την προοπτική των πραγμάτων. Μέσα σε όσα αγαπούσε ήταν και η ζωγραφική. Για αυτό άλλωστε βρέθηκε σε εκατοντάδες εκθέσεις.

Πρέπει να είναι ο τραγουδοποιός με τα περισσότερα πορτρέτα και σκίτσα από έλληνες σκιτσογράφους, ζωγράφους και εικαστικούς, μακράν οποιουδήποτε άλλου. Αυτό όμως που έχει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι ότι σχεδόν όλοι τον απεικόνισαν ως καρικατούρα, τονίζοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, αλλά και τις κατά καιρούς μόδες που λάνσαρε… Πότε τα μακριά μαλλιά, πότε το μουστάκι που είχε τα πρώτα χρόνια, άλλοτε το μούσι ή τα συνήθως ολοστρόγγυλα γυαλιά, πότε την καράφλα, τις τιράντες, το μπαστούνι που κάποτε κρατούσε, το καπέλο ή τους σκούφους που φόραγε, το τσιγάρο ή κάποιο μαντίλι…

Του Σταύρου Κιουτσούκη

Πιθανό οι περισσότεροι να επηρεάστηκαν από εκείνον που κατέχει τη μερίδα του λέοντος στην καρτουνίστικη απεικόνιση του Σαββόπουλου, που δεν είναι άλλος από τον Αλέξη Κυριτσόπουλο. Συνεργάστηκε μαζί του ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 δημιουργώντας το εξώφυλλο του ιστορικού σήμερα δίσκου «Φορτηγό». Από εκεί και πέρα, σχέδια και σκίτσα του χρησιμοποίησε πολλές φορές ο Σαββόπουλος σε δίσκους, σε εκδόσεις βιβλίων σχετικές με το έργο του και φυσικά σε παραστάσεις. Το οπτικό αποτύπωμα του Κυριτσόπουλου στον σαββοπουλικό κόσμο είναι – και μάλλον θα παραμείνει – το ισχυρότερο, αφού είναι σχεδόν ταυτισμένη η αισθητική του σπουδαίου ζωγράφου με τον τραγουδοποιό.

Του Κωνσταντίνου Γεωργαντά

Παράλληλα, με όσα πέρναγαν από το χέρι του ή γίνονταν με τη συγκατάθεσή του, δεν νομίζω πως υπάρχει γελοιογράφος σε πολιτικές εφημερίδες που δεν ασχολήθηκε λίγο ή πολύ με τον Διονύση Σαββόπουλο. Και πώς θα μπορούσαν να μην ασχοληθούν με τόσο υλικό που κατά καιρούς έδινε! Ατάκες, δηλώσεις, στίχοι, συνεργασίες, σκηνικές εκπλήξεις… Υπήρξε δεινός βομβιστής των αντανακλαστικών τους. Ο ΚΥΡ, ο Στάθης, ο Ορνεράκης, ο Πετρουλάκης, ο Αρκάς και πόσοι άλλοι. Ακόμα και μετά τον θάνατό του, αυτές τις μέρες δημοσιεύτηκαν στα κοινωνικά δίκτυα έργα καλλιτεχνών, όπως εκείνα της Αγγελικής Αντωνέα, του Σταύρου Κιουτσούκη, του Κωνσταντίνου Γεωργαντά.

Του Στέφανου Ρόκου

Η παρουσία του Διονύση Σαββόπουλου είχε έτσι κι αλλιώς τη δική της εικαστικότητα. Ετσι, πέρα από τους φίλους του, από το περιβάλλον των εικαστικών που συναναστράφηκαν μαζί του, πολλοί άλλοι καλλιτέχνες μπήκαν στον πειρασμό να τον σκιτσάρουν. Ο ίδιος φυσικά το χαιρόταν και γι’ αυτό είχε βρεθεί με συγκίνηση στην έκθεση που είχε γίνει για τα 70ά γενέθλιά του στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη και ήταν αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του. 18 νέοι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τον κόσμο του, αλλά και τον τρόπο που υπήρξε ανάμεσά μας, φτιάχνοντας έργα με τον δημιουργό της μουσικής μας «Ρεζέρβας» ως αφετηρία. Ηταν οι: Δημήτρης Αναστασίου, Κλειώ Γκιζελή, Μυρτώ Δεληβοριά, Τζουλιάνο Καγκλής, Ιφιγένεια Καμπέρη, Θεόφιλος Κατσιπάνος, Λευτέρης Κιουρτσόγλου, Λήδα Κοντογιαννοπούλου, Εύα Μαραθάκη, Νίκος Μόσχος, Μάρια Μπαχά, Θαλής Παπακωνσταντίνου, Μιλτιάδης Πεταλάς, Αχιλλέας Ραζής, Στέφανος Ρόκος, Φάνης Ρουμανιάς, Χριστίνα Σγουρομίτη, Κώστας Χριστόπουλος.

Της Αγγελικής Αντωνέα

Μοντέλο στην ΑΣΚΤ

Αυτό που ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι πως ο ίδιος για να βγάζει τα προς το ζην, τα πρώτα χρόνια της καθόδου του στην Αθήνα (καλοκαίρι του 1963), πόζαρε στους σπουδαστές της Σχολής Καλών Τεχνών ως γυμνό μοντέλο. «Στην τάξη του καθηγητού Μαυροΐδη. Ολοι οι ζωγράφοι που αποφοίτησαν πριν από τη χούντα πρέπει να με έχουν έγχρωμο, αδύναμο, σκελετώδη και γυμνό», έχει δηλώσει στον Μανώλη Νταλούκα.

Οσοι διατήρησαν στα σκίτσα τους μια παιδικότητα ή μια αριστοφανική πνοή πέτυχαν μάλλον με τα χέρια τους το κοντινότερο σημείο του αισθητικού του κέντρου. Αν το καλοσκεφτούμε, ο Διονύσης Σαββόπουλος θα μπορούσε να είναι με ευκολία ένας ήρωας κινουμένων σχεδίων, όπως ο Αστυνόμος Σαΐνης ή ο Τεντέν ή κάτι παρόμοιο. Για το όνομα δεν χρειαζόταν πολλή σκέψη. Το «Νιόνιος» είναι ο προφανής μονόδρομος.