Η Παναγία Σουμελά, το εντυπωσιακό μοναστήρι που «κρέμεται» από τον γκρεμό, αποτελεί μνημείο σπουδαίας ιστορικής και θρησκευτικής σημασίας, με ρίζες που φτάνουν έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Το αφιέρωμα του CNN Travel φωτίζει το μοναστήρι αυτό, που πέρασε από τη ρωμαϊκή εποχή στους βυζαντινούς χρόνους, είδε την άνοδο των Οθωμανών και βίωσε την ταραχώδη περίοδο μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το μοναστήρι της Σουμελά, επί του παρόντος μουσείο, δεσπόζει σε έναν απότομο βράχο σχεδόν 300 μέτρα πάνω από την κοιλάδα λίμνης Αλτινντερέ στις Ποντιακές Άλπεις, δημιουργώντας ένα τοπίο που μοιάζει σχεδιασμένο από υπολογιστή και όχι πραγματικό. Καθώς καθημερινά χιλιάδες επισκέπτες, προσκυνητές αλλά και τουρίστες θαυμάζουν τους εκθαμβωτικούς τοιχογραφίες και την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική, το μνημείο βρίσκεται σε μια συνεχή φάση αναστήλωσης και προστασίας από τη φθορά του χρόνου και τους ανθρώπινους κινδύνους.
Ασφαλώς, η αφήγηση της ιστορίας του μοναστηριού δεν αφήνει απ’ έξω και τις συγκρούσεις, τα δράματα και τις αμφιλεγόμενες πλευρές της ιστορίας του Πόντου, όπως η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1923 και οι διαμάχες για την πολιτισμική κληρονομιά και τα δικαιώματα των ορθόδοξων χριστιανών στην Τουρκία.
Το αφιέρωμα του CNN Travel αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για να ανακαλύψουμε τη μεγαλοπρέπεια της Σουμελά και να κατανοήσουμε τη διαχρονική ιστορία που κουβαλά, αποτυπώνοντας παράλληλα τα σημερινά βήματα για την προώθηση και προστασία αυτού του εμβληματικού μνημείου εντός και εκτός συνόρων. Πρόκειται για ένα ταξίδι στον χρόνο και την πίστη, που αποτυπώνεται με ανθρώπινο ύφος και ζωντανές περιγραφές, ιδανικό για κάθε αναγνώστη που αγαπά την ιστορία και τον πολιτισμό.
Αυτή είναι μια παρουσίαση του CNN Travel, που μας ανοίγει την πόρτα σε ένα μοναδικό μνημείο της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς.
Το αρχαίο μοναστήρι που “κρέμεται” από τον γκρεμό
Η Παναγία Σουμελά, στην ανατολική Τουρκία, είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά και ιστορικά μνημεία της περιοχής. Ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. από τους πρώτους Χριστιανούς που ταξίδεψαν κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας. Το μοναστήρι έχει βιώσει τη μετάβαση από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στη Βυζαντινή περίοδο, την άνοδο των Οθωμανών και τελικά τον αγώνα για την ανεξαρτησία της Τουρκίας μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Βρίσκεται σε έναν σχεδόν απίστευτο γεωγραφικό χώρο: σχεδόν 300 μέτρα πάνω από την κοιλάδα της Αλτινντερέ, στις Ποντιακές Άλπεις, “κρεμασμένο” πάνω σε έναν απότομο βράχο, προκαλώντας δέος σε κάθε επισκέπτη. Η μοναδική του αρχιτεκτονική, οι εκθαμβωτικές τοιχογραφίες του 13ου αιώνα και το παρελθόν που αγγίζει αιώνες, κάνουν τη Σουμελά πόλο έλξης για προσκυνητές και τουρίστες από όλο τον κόσμο.
Το μνημείο αποτελεί πλέον κρατικό μουσείο και βρίσκεται σε συνεχή διαδικασία αναστήλωσης και προστασίας λόγω των καταστροφών που υπέστη από βανδαλισμούς και φυσικές φθορές. Η ομάδα των ειδικών έχει ανακαλύψει μυστικά σημεία, όπως μια κρυφή σήραγγα που οδηγεί σε παρεκκλήσι, φέρνοντας στο φως νέα στοιχεία για την ιστορία του μοναστηριού.
Η ιστορία της Σουμελά δεν είναι μόνο θρησκευτική αλλά και πολιτισμική. Το μοναστήρι παρέμεινε ενεργό έως τις αρχές του 20ού αιώνα, μέχρι τη βίαιη ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας το 1923, που οδήγησε στην αποχώρηση των ελληνικών πληθυσμών της περιοχής. Μοναχοί και πιστοί άφησαν πίσω τους θησαυρούς που εξακολουθούν να διεκδικούνται και να διερευνούνται.
Σήμερα, η Σουμελά αποτελεί ένα ζωντανό μνημείο της πολιτισμικής κληρονομιάς της περιοχής. Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου αναβιώνει με λειτουργίες έπειτα από 88 χρόνια, ενώ το όλο συγκρότημα υποδέχεται χιλιάδες επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Η πρόσβαση γίνεται εύκολα από την Τραπεζούντα, με αεροπορικές συνδέσεις από την Κωνσταντινούπολη, ενώ οι επισκέπτες μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε καταλύματα στην κοντινή ύπαιθρο ή στην ίδια την πόλη. Η επίσκεψη στη Σουμελά αποτελεί μια μοναδική εμπειρία που συνδυάζει τη φύση, την ιστορία και τον πολιτισμό σε ένα από τα πιο μαγευτικά μνημεία του κόσμου.