Την κατάσταση στα χέρια τους φαίνεται πως έχουν πάρει δήμοι στη χώρα, οι οποίοι αποφασίζουν να ενισχύσουν οικονομικά τα νέα ζευγάρια και τις οικογένειες, προκειμένου να παραμείνουν στα χωριά και να γεννήσουν παιδιά.
Την περασμένη εβδομάδα ο Δήμος Νότιου Πηλίου ανακοίνωσε πως προχωρεί στη χορήγηση επιδόματος παιδιών, δείχνοντας τη στήριξη σε οικογένειες που διαμένουν μόνιμα στον δήμο. Άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ανακοίνωση του δήμου, η υπογεννητικότητα που μαστίζει τα χωριά, σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες καταστροφές των αγροτικών και τουριστικών εκμεταλλεύσεων, καθιστούν αναγκαία τη χορήγηση επιδόματος τέκνων.
«Επιπλέον, η δραματική μείωση του εισοδήματος των κατοίκων του δήμου έχει ως αποτέλεσμα οικογένειες με ανήλικα τέκνα να αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, δεδομένης και της αύξησης του κόστους ζωής τα τελευταία χρόνια», επισημαίνεται.
Έτσι, ο δήμαρχος Νότιου Πηλίου Μιχάλης Μιτζικός εισηγήθηκε – και ομόφωνα αποφασίστηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο – για το 2025 και το 2026 εφάπαξ επίδομα, βάσει οικονομικών κριτηρίων, 1.000 ευρώ για το πρώτο παιδί οικογενειών δημοτών που διαμένουν μόνιμα στον δήμο και 2.000 ευρώ για το δεύτερο. Για τις οικογένειες που γίνονται τρίτεκνες προβλέπεται εφάπαξ επίδομα 3.000 ευρώ.
Το 2024 οι γεννήσεις στην Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών ίσα που ξεπερνούσαν τις 55, ενώ φέτος το κουδούνι του σχολείου… χτύπησε για μόλις 133 παιδιά της Α΄ Δημοτικού. Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν τη ζοφερή δημογραφική πραγματικότητα σε περιοχές της περιφέρειας. Το χωριό Αμυγδαλιές στα Γρεβενά, που σήμερα αριθμεί λίγο περισσότερους από 300 μόνιμους κατοίκους, τη δεκαετία του ‘70 έσφυζε από ζωή και το σχολείο υποδεχόταν καθημερινά δεκάδες παιδιά.
Το 2011, όμως, έβαλε οριστικό λουκέτο. Θέλοντας να δουν το σχολείο να ξανανοίγει και τα σοκάκια να γεμίζουν παιδικές φωνές, τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού πήραν τον περασμένο Απρίλιο την απόφαση να ενισχύσουν οικονομικά τους γονείς για κάθε νεογέννητο, δίνοντας 500 ευρώ. Προϋπόθεση είναι οι γονείς να διαμένουν μόνιμα στις Αμυγδαλιές για τουλάχιστον έναν χρόνο. Μάλιστα, τον προηγούμενο μήνα με απόφαση του Συλλόγου το ποσό διπλασιάστηκε, ωστόσο ακόμη δεν έχει δοθεί σε κάποια οικογένεια.
Συνεχής πληθυσμιακή μείωση
Βλέποντας το δημογραφικό… αδιέξοδο και τη δραματική μείωση των γεννήσεων, αρκετές δημοτικές Αρχές απευθύνουν ανοιχτή πρόσκληση σε νέους ανθρώπους να εγκατασταθούν μόνιμα στην ελληνική ύπαιθρο και να δημιουργήσουν οικογένειες, δίνοντας μάλιστα κίνητρα, όπως παροχές, ακόμη και διάφορες μορφές απασχόλησης. Και δεν είναι μόνο ορεινές περιοχές ή μικροί δήμοι, που μπαίνουν στη διαδικασία να εξετάσουν μέτρα για το Δημογραφικό.
Τον Σεπτέμβριο, ο Δήμος Ηρωικής Πόλεως Νάουσας προχώρησε στην καταβολή του επιδόματος ύψους 1.000 ευρώ στα δικαιούμενα ζευγάρια για τα παιδιά που γεννήθηκαν το 2024. Σύμφωνα με τη δημοτική Αρχή, το συγκεκριμένο μέτρο έρχεται να απαντήσει σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η τοπική κοινωνία: τη συνεχή πληθυσμιακή μείωση.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο πληθυσμός του δήμου μειώθηκε κατά περίπου 10% την τελευταία δεκαετία, από 34.000 κατοίκους στην απογραφή του 2011 σε 30.500 στην πρόσφατη απογραφή, κατατάσσοντας τον δήμο στην 4η κατηγορία περιοχών με πληθυσμιακή διακινδύνευση.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημογραφίας και διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ), Βύρωνα Κοτζαμάνη, από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 οι θάνατοι είναι σταθερά περισσότεροι από τις γεννήσεις «και θα συνεχίσουν να είναι, ακόμη και αν η πτωτική πορεία των γεννήσεων ανακοπεί, και τις αμέσως επόμενες δεκαετίες.
Τα αρνητικά μετά το 2010 φυσικά ισοζύγια – συνολικά 510.000 θάνατοι περισσότεροι από γεννήσεις την περίοδο 2011-2024 – συνέβαλαν στη μείωση του συνολικού πληθυσμού της χώρας μας».
Η εξέλιξη αυτή αποτυπώνεται, σύμφωνα με τον Β. Κοτζαμάνη, και στους αδρούς δείκτες γεννητικότητας και θνησιμότητας, δείκτες που δίνουν γεννήσεις και θανάτους ανά 1.000 κατοίκους. Έτσι, όπως εξηγεί, εάν το 1951 είχαμε 20,3 γεννήσεις και 7,5 θανάτους ανά 1.000 κατοίκους, το 2024 είχαμε 6,6 γεννήσεις και 12,2 θανάτους ανά 1.000 κατοίκους.
Η σημερινή αυτή κατάσταση οφείλεται σε δύο λόγους: «Πρώτον οι θάνατοι, αν και κερδίσαμε σχεδόν 17 χρόνια ζωής ανάμεσα στο 1951 και το 2024, αυξάνονται συνεχώς λόγω της γήρανσης, της αύξησης δηλαδή του πλήθους των 65 ετών και άνω που από 520.000 το 1951 αγγίζουν τα 2,5 εκατομμύρια σήμερα – και προφανώς και του ποσοστού τους στον συνολικό πληθυσμό, από 6,8% σε 23%.
Και δεύτερον οι γεννήσεις που τις τελευταίες δεκαετίες μειώθηκαν σημαντικά καθώς οι γυναίκες που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1955 και το 1985, από τις οποίες προέρχεται το σύνολο σχεδόν των γεννήσεων μετά το 1980, κάνουν όλο και λιγότερα παιδιά, σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία».