Στον στίβο, η «βαλβίδα απογείωσης» είναι για τους άλτες του μήκους ίσως το δυσκολότερο τεχνικό σημείο της προσπάθειάς τους. Ο τρόπος που θα πατήσουν την ειδική σανίδα κρίνει όλη τη συνέχεια – ένα πάτημα πέρα από την άκρη της βαλβίδας ακυρώνει το άλμα. Στο πολιτικό σκηνικό, το 25% είναι για το πρώτο κόμμα ό,τι η βαλβίδα των αθλητών αλλά από την ανάποδη: αυτό το τεχνικό όριο πρέπει οπωσδήποτε να «πατήσει» ο πρώτος του εκλογικού αγώνα ώστε να ξεκλειδώσει το «άλμα» – το κλιμακωτό bonus εδρών. Με βάση τον ισχύοντα νόμο, μόνο αν ο νικητής των εκλογών πετύχει ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 25% παίρνει μαζεμένες 20 έδρες και στη συνέχεια μία έδρα για κάθε επιπλέον 0,5% (κάθε μονάδα δίνει δύο βουλευτές, δηλαδή), ενώ στο 40% έρχεται το μάξιμουμ δώρο των 50 εδρών. Με άλλα λόγια, σε ποσοστό έως 24,99% όλες οι έδρες κατανέμονται αναλογικά, χωρίς πριμ.
Υπό το βάρος των κυλιόμενων μετρήσεων που επιβεβαιώνουν βαθιές, επίμονες πιέσεις στη ΝΔ, ο φόβος για το αν θα επιτευχθεί ένα άλμα απέναντι στη φθορά στοιχειώνει τους γαλάζιους. Σε νεοδημοκρατικούς διαδρόμους συζητιούνται, έστω ως ακραία ενδεχόμενα, σενάρια ανατροπής στο πολιτικό σκηνικό και στους συσχετισμούς στην επόμενη Βουλή. Αυτά αφορούν ευθέως το κατώφλι του 25%, κάτω από το οποίο εμφανίζεται σήμερα η ΝΔ δημοσκοπικά στην πρόθεση ψήφου. Εξού και με επιστροφή του σε οτιδήποτε αφορά την υλοποίηση του κυβερνητικού έργου – «αυτός είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός της κυβέρνησης με ορίζοντα την άνοιξη του 2027» λέει πρωθυπουργικός συνεργάτης – το Μαξίμου ξεκινά νέα επιχείρηση επούλωσης τραυμάτων.
Μία δεξαμενή, δύο στόχοι
Σε αυτή τη φάση, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν το ίδιο αφετηριακό σημείο για την ενίσχυσή τους: την αδιευκρίνιστη ζώνη. Εκεί εντοπίζουν διεκδικήσιμους ψηφοφόρους, την ώρα που η συμπεριφορά όσων ανεβάζουν την γκρίζα μπάρα των γκάλοπ θα είναι το μέγα ερώτημα των δημοσκόπων μέχρι και την Κυριακή των εκλογών. Διότι οι αναποφάσιστοι περιμένουν να ακούσουν τα διλήμματα, όταν έρθει η ώρα τους – θα τους κερδίσει όποιος τους πείσει στην προεκλογική περίοδο. Ο Μητσοτάκης, στοχεύοντας ξανά στο μετριοπαθές κομμάτι του εκλογικού σώματος με μότο «κυβερνητικής συνέχειας» και «σταθερότητας», δεν παλεύει μόνο για όσους τον ψήφισαν το 2023 και αποστασιοποιήθηκαν.
Για ουσιαστική άνοδο των ποσοστών χρειάζεται και όσους νιώθουν εγγύτερα στο ΠΑΣΟΚ. Πρόσφατη ακτινογραφία της αδιευκρίνιστης ζώνης (GPO / Παραπολιτικά 90,1) έδειξε ότι η κυβέρνηση μπορεί να προσθέσει μία ποσοστιαία μονάδα με τον επαναπατρισμό των προερχόμενων από τη ΝΔ αναποφάσιστων. Κέρδος που δεν αποκλείεται ωστόσο να μην έρθει, εφόσον δυσαρεστημένοι νεοδημοκράτες βρουν εναλλακτικό καταφύγιο σε αντιμητσοτακική όχθη: σε ένα κόμμα από τον Αντώνη Σαμαρά, που, όπως ομολογείται στο εσωτερικό της ΝΔ, τους προκαλεί ανησυχία για το εύρος των ανακατατάξεων τις οποίες θα μπορούσε τελικά να φέρει – το λιγότερο, ψαλιδίζοντας κρίσιμα γαλάζια ποσοστά σε μια φάση, πιθανόν, οριακή.
Υπάρχει ένα ακόμα δυσκολότερο στοίχημα, που εφόσον κερδηθεί, προσφέρει μεγαλύτερο όφελος: να γίνει τόσο πειστικό το διακύβευμα της ΝΔ που θα οδηγούσε σε προσέλκυση όσων κινούνται ανάμεσα στους αναποφάσιστους χωρίς καμία πολιτική ταύτιση ή στεγανά. Μιλώντας με αριθμούς, προκύπτουν τα εξής δεδομένα από την ερώτηση «σε ποιο κόμμα αισθάνεστε πιο κοντά» της πρόσφατης δημοσκόπησης, η οποία κατέγραψε στο 13,2% τους αναποφάσιστους: το 10% απάντησε ΝΔ (1,3% με αναγωγή στο σύνολο) και το 9,6% στο ΠΑΣΟΚ (1,3% στο σύνολο). Ομως το 40,2% (5,2% στο σύνολο) απάντησε ότι δεν νιώθει κοντά σε κανένα κόμμα.
Ο φόβος της διαμαρτυρίας
Εξού και εντείνονται οι αγωνίες που έχουν να κάνουν με το ενδεχόμενο να προκύψει εκτεταμένη αντισυστημική ψήφος – διαμαρτυρία α λα ευρωεκλογές. Το αν αυτή κατακερματιστεί περαιτέρω ή όχι παίζει κι αυτό τον δικό του ρόλο και σχετίζεται με το γεγονός ότι κυοφορείται ή συζητείται η δημιουργία νέων πολιτικών φορέων, με διαφορετικά χαρακτηριστικά από τον Αλέξη Τσίπρα, από τον Αντώνη Σαμαρά, από τη Μαρία Καρυστιανού ή με συμμετοχή της. Ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει την πραγματοποίηση του κρυφού πόθου της ΝΔ αφενός να κινητοποιηθούν προς την κάλπη όσο το δυνατόν λιγότεροι διαμαρτυρόμενοι, μειώνοντας τη συνολική συμμετοχή, αφετέρου να σκορπίσει αυτή η ψήφος, οδηγώντας τους «μικρούς» σε συμπίεση έως αλληλοεξουδετέρωση.
Κάτι τέτοιο αφορά ευθέως τους νεοδημοκρατικούς στόχους, καθώς όσο περισσότερα κόμματα μένουν εκτός Βουλής τόσο ανοίγει ο δρόμος για μονοκομματική κυβέρνηση (χαμηλώνει ο πήχης για την αυτοδυναμία). Τέτοιες ανησυχίες διατυπώνονται στο γαλάζιο στρατόπεδο και σε συνδυασμό με τη δυσκολία της ΝΔ να πατήσει το 25% στην πρόθεση ψήφου και με μια δημοσκοπική εικόνα ακυβερνησίας πυροδοτούν παρασκηνιακές συζητήσεις.
Ανάμεσά τους, αυτή των «διορθώσεων» στο μοντέλο της ενισχυμένης αναλογικής. Ο Μητσοτάκης δεν έχει δώσει εντολή να ξεκλειδώσει νέος σχεδιασμός (υπάρχουν τέτοιοι στο συρτάρι του) και ακόμα και κοντινά του στελέχη παραδέχονται τη δυσκολία (του). Θεωρούν ότι και μόνο οι δημόσιες κατηγορηματικές διαψεύσεις έχουν δεσμεύσει τον Πρωθυπουργό στα μάτια ακροατηρίων που τον ενδιαφέρουν. Θέλουν να πιστεύουν ότι το γαλάζιο «άλμα» με τους ισχύοντες κανόνες θα κριθεί στο τέλος από τη συνολική επίδοση της τετραετίας.