«Δεν θα σας προβληματίσω άλλο». Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Κόλιν Μάγερ ολοκληρώνει το βιβλίο του «Capitalism and Crises: How to Fix Them» (Καπιταλισμός και Κρίσεις: Πώς να Διορθωθούν) που αναλύει τον ρόλο της επιχείρησης στον σύγχρονο κόσμο. Η υπόθεση του Μάγερ είναι ότι ο καπιταλισμός έχει γίνει σημαντική πηγή παγκόσμιων προβλημάτων, όταν θα έπρεπε να προσφέρει λύσεις σε ήδη υπάρχουσες προκλήσεις. Πιστεύει ότι μπορεί να γίνει μια δύναμη για το καλό, αλλά μόνο εάν μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις επιχειρήσεις και τη δυναμική που τις οδηγεί.
Εχω υποστηρίξει εδώ και καιρό τα είδη των αλλαγών που συνιστά ο Μάγερ, ειδικά όταν πρόκειται για εταιρείες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Χρειάζονται πολλά χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να επινοηθούν νέες εταιρικές στρατηγικές, να λυθούν σύνθετα προβλήματα και να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις. Αλλά αυτού του είδους οι χρονικοί ορίζοντες έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τη βραχυπρόθεσμη άποψη που επικρατεί μεταξύ των ιδιοκτητών και των διαχειριστών. Υπό την τρέχουσα δικτατορία των τιμών των μετοχών, τα τριμηνιαία κέρδη είναι αυτά που έχουν σημασία. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για μια νέα προσέγγιση. Θα μπορούσε να ζητηθεί από τα διοικητικά συμβούλια να διασφαλίσουν ότι κάθε τμήμα του οργανισμού συμβάλλει στην επιδίωξη μακροπρόθεσμων στόχων που σχετίζονται με τον βασικό επιχειρηματικό του σκοπό, σε αντίθεση με τη δημιουργία βραχυπρόθεσμων κερδών για χάρη των κερδών. Οι αποκεντρωμένες πηγές χρηματοδότησης – όπως οι επενδυτές μετοχών ή τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – μπορούν να έχουν μεγαλύτερο λόγο, διευκολύνοντας έτσι την ακριβή μέτρηση, την οποία η συγκέντρωση σε παγκόσμιο επίπεδο σήμερα καθιστά αδύνατη. Και ο τυπικός χρονικός ορίζοντας για τη μέτρηση της απόδοσης θα μπορούσε να επεκταθεί σημαντικά μέσω, για παράδειγμα, σχεδίων κινήτρων που βασίζονται σε θεμελιώδεις δείκτες απόδοσης που μετρώνται μόνο ύστερα από πέντε χρόνια ή περισσότερα.
Το βιβλίο του Μάγερ είναι ουσιαστική συμβολή στη συζήτηση για τον σύγχρονο καπιταλισμό και την κάθοδό του προς τη δυσλειτουργία. Η διόρθωση του συστήματος και η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο το σκεφτόμαστε είναι κρίσιμης σημασίας για τη διατήρηση της δημοκρατίας, των ελεύθερων αγορών και του ίδιου του καπιταλισμού. Ο Μάγερ προσφέρει ένα πειστικό επιχείρημα για το γιατί ο υψηλότερος σκοπός πρέπει να αντικαταστήσει το κέρδος ως πρωταρχικό στόχο που οδηγεί τις εταιρείες και τις αγορές. Ακόμα κι αν δεν είναι ακόμη σαφές πώς να το κάνουμε αυτό στην πράξη, είναι προφανές ότι αυτό πρέπει να είναι το καθήκον μας.
Θα χρειαστεί να διερευνήσουμε τη χρήση μεγαλύτερων χρονικών οριζόντων, πιο αποκεντρωμένων μοντέλων εταιρικής διακυβέρνησης και συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Οι βασικές αρχές του Μάγερ θα μας χρησιμεύσουν καθώς προσπαθούμε να σώσουμε την τρέχουσα μορφή καπιταλισμού από τον εαυτό μας.
Ο Ζαν-Μπαπτίστ Βοτιέ είναι ιδώτης επενδυτής, λέκτορας στο Sciences Po, πρώην επικεφαλής επενδύσεων στην BC Partners