Μια μοναδική αρχαιολογική ανακάλυψη αποκαλύφθηκε στην περιοχή Τελ αλ-Χαρούμπα, κοντά στα σύνορα της σημερινής Γάζας, όπου αρχαιολόγοι φέρνουν στο φως ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά αιγυπτιακά στρατιωτικά φρούρια της εποχής του Νέου Βασιλείου, πριν περίπου 3.000 χρόνια. Το φρούριο αυτό βρισκόταν σε στρατηγική θέση κατά μήκος του αρχαίου «Δρόμου του Ώρου», της οδού που ένωνε την κοιλάδα του Νείλου με τα βόρεια εμιράτα της Συρίας, της Ανατολίας και της Μεσοποταμίας, εξασφαλίζοντας την ανατολική πύλη της Αιγύπτου απέναντι σε εξωτερικές απειλές.
Ο Δρ. Χισάμ Χουσεΐν, επικεφαλής της ανασκαφικής αποστολής, τόνισε πως το φρούριο έχει υποστεί πολλές φάσεις ανακατασκευής και τροποποιήσεων μέσα στους αιώνες. «Η κύρια νότια πύλη ανασχεδιάστηκε πολλές φορές, κάτι που αναδεικνύει την προσαρμοστικότητα και τη στρατιωτική σοφία των Αιγυπτίων βασιλέων», ανέφερε. Το μήκος του νότιου τείχους αγγίζει τα 105 μέτρα με πλάτος 2,5 μέτρα, ενώ συνοδεύεται από έντεκα πύργους επιτήρησης που διατηρούσαν τον έλεγχο της περιοχής.
Ο Μοχάμεντ Ισμαήλ Χαλέντ, γενικός γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, επισημαίνει τη μεγάλη σημασία της ανακάλυψης: «Κάθε νέο φρούριο που αποκαλύπτουμε προσθέτει κομμάτι στο ψηφιδωτό της στρατιωτικής οργάνωσης του Φαραωνικού κράτους. Αυτή η ανακάλυψη επισφραγίζει ότι ο Αιγυπτιακός πολιτισμός δεν περιοριζόταν μόνο σε ναούς και τάφους αλλά είχε και ισχυρά θεσμικά όργανα προστασίας των συνόρων του».
Στον εσωτερικό χώρο του φρουρίου βρέθηκαν απομεινάρια κατοικιών, δομές που πιθανώς στέγαζαν στρατιωτικούς, καθώς και καθημερινά αντικείμενα όπως θραύσματα αγγείων, υπολείμματα φούρνου ψωμιού και ένα σφραγισμένο αγγείο με το όνομα του Φαραώ Τουθμώση Α, της πρώτης εποχής της 18ης Δυναστείας. «Αυτά τα ευρήματα έχουν μεγάλη σημασία, καθώς φωτίζουν τη ζωή και τις συνήθειες των ανθρώπων που υπηρέτησαν το φρούριο και την αυτοκρατορία», εξηγεί ο Χουσεΐν.
Η ανασκαφή συνεχίζεται, καθώς οι ερευνητές σχεδιάζουν να αξιολογήσουν και ένα προσκείμενο ναυτικό λιμάνι που φαίνεται να υποστήριζε την αμυντική λειτουργία του φρουρίου, επιβεβαιώνοντας περαιτέρω τη στρατηγική και οικονομική σημασία της περιοχής στην αρχαιότητα.
Η ανακάλυψη αυτή στο Τελ αλ-Χαρούμπα φωτίζει μια θεμελιώδη πλευρά της αιγυπτιακής ιστορίας, όπου η στρατιωτική ισχύς και η προστασία των ανατολικών συνόρων αποτελούσαν κρίσιμους παράγοντες για τη διατήρηση και την επέκταση της αυτοκρατορίας σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη γεωπολιτικά εποχή.
Το εύρημα, το οποίο ανακοίνωσε η ισραηλινή εφημερίδα Yedioth Ahronoth, θεωρείται πως αποτελούσε μέρος του θρυλικού «Δρόμου του Ώρου» —της στρατηγικής οδού που συνέδεε την κοιλάδα του Νείλου με τις συριακοπαλαιστινιακές επαρχίες, λειτουργώντας ως γραμμή άμυνας της Αιγύπτου απέναντι σε επιδρομές από την Ανατολή.
Το φρούριο φαίνεται να είχε δυναμική παρουσία σε μια εποχή πολιτικών αναταραχών και διαρκών συγκρούσεων. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν παχείς πλίνθινους τοίχους, πύργους επιτήρησης και αποθηκευτικούς χώρους για τρόφιμα και όπλα, δείχνοντας ότι ο οικισμός δεν ήταν απλώς φυλάκιο, αλλά ένα πλήρες στρατιωτικό συγκρότημα σχεδιασμένο για μακρόχρονη άμυνα. Τα αρχαιολογικά δεδομένα παραπέμπουν σε οχυρωματική τεχνογνωσία της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, όταν η Αίγυπτος επιχειρούσε να διατηρήσει τον έλεγχο των εμπορικών και στρατηγικών οδών προς τη Μεσόγειο.
Η θέση του Τελ αλ‑Χαρούμπα θεωρείται εξαιρετικής σημασίας. Χάρτες και επιγραφές που έχουν βρεθεί σε άλλες τοποθεσίες της εποχής αναφέρουν τον ίδιο διάδρομο ως κομβικό πέρασμα των στρατευμάτων του φαραώ Σέτι Α΄ και του Ραμσή Β΄. Η νέα ανακάλυψη υποστηρίζει ότι ο οχυρωμένος αυτός διάδρομος εκτεινόταν μέχρι το σημείο όπου σήμερα υψώνονται τα όρια του Σινά με τη Γάζα, διασφαλίζοντας όχι μόνο τα σύνορα αλλά και την ειρήνη στα εμπορικά καραβάνια που διέσχιζαν την έρημο.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το φρούριο εγκαταλείφθηκε στα τέλη της Περσικής περιόδου, πιθανώς έπειτα από μετακινήσεις πληθυσμών και την αλλαγή των γεωστρατηγικών ισορροπιών. Στη θέση του παρέμειναν τα απομεινάρια μιας εποχής όπου ο Νείλος δεν αποτελούσε μόνο ποτάμι ζωής, αλλά και σύνορο αυτοκρατοριών. Η υπομονετική εργασία των αρχαιολόγων υπόσχεται να αποκαλύψει περισσότερα για τον ρόλο αυτού του φρουρίου στον έλεγχο της ανατολικής πύλης της χώρας του Ώρου —μια μαρτυρία της αιώνιας αγωνίας της Αιγύπτου να διαφυλάξει τα σύνορά της εκεί όπου η Αφρική συναντά την Εγγύς Ανατολή.