Ο Νοέμβριος προβλέπεται κρίσιμος μήνας για την κυβέρνηση και τον αγροτικό κόσμο. Μετά το σχέδιο πέντε πυλώνων για την ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ από την 1η Ιανουαρίου 2026, το οποίο παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο της Τετάρτης, έρχεται η ημερομηνία-ορόσημο για τις ευρωπαϊκές αγροτικές ενισχύσεις.
Την Τρίτη 4 Νοεμβρίου η κυβέρνηση καταθέτει στην Κομισιόν την πρότασή της, το λεγόμενο Action Plan 2, για ένα αξιόπιστο σύστημα ελέγχου και διαχείρισης των αγροτικών επιδοτήσεων. Η έγκριση του σχεδίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ανοίξει τον δρόμο για την πληρωμή της βασικής ενίσχυσης του 2025, με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, να δηλώνει ότι μέσα στον Νοέμβριο «θα καταβληθούν στους αγρότες περισσότερα από 950 εκατ. ευρώ».
Το νομοσχέδιο για την κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και την απορρόφησή του από την ΑΑΔΕ αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση στις αρχές του μήνα, με στόχο να ψηφιστεί πριν από το τέλος του έτους. Εντός του Νοεμβρίου αναμένεται και η έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τον νέο ορισμό των βοσκοτόπων και τα κριτήρια επιδότησης.
Στο Action Plan 2, που περιμένουν οι Βρυξέλλες από την Αθήνα, η ΑΑΔΕ θα έχει κεντρικό ρόλο, καθώς αναλαμβάνει τα ηνία στον έλεγχο και τις διασταυρώσεις στοιχείων για την πληρωμή των ευρωπαϊκών ενισχύσεων στους αγρότες. Για το «ξεσκόνισμα» των αιτήσεων των αγροτών και κτηνοτρόφων, καθώς και των προϋποθέσεων που θα πρέπει να πληρούνται για την καταβολή των ενισχύσεων, η ΑΑΔΕ θα επιστρατεύσει όλα τα ψηφιακά όπλα που διαθέτει όπως ηλεκτρονικά τιμολόγια, ψηφιακό δελτίο αποστολής και myDATA.
Βασικό εργαλείο στις διασταυρώσεις θα αποτελέσει το Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ), το οποίο διασυνδέεται με το Κτηματολόγιο και αναμένεται να ενεργοποιηθεί έως το τέλος του έτους. Με τη λειτουργία του ΜΙΔΑ, κάθε ακίνητο αποκτά ψηφιακό φάκελο και ο ελεγκτικός μηχανισμός θα έχει στη διάθεσή του όλες τις πληροφορίες για κάθε αγροτική έκταση, από την τοποθεσία, την επιφάνεια και τη χρήση της γης έως το αν είναι μισθωμένη, το ύψος του μισθώματος και τον μισθωτή.
Νέα ΚΥΑ για βοσκοτόπια
Οι έλεγχοι για τα βοσκοτόπια και τα μισθώματα γης θα γίνονται μέσω του ΜΙΔΑ, ενώ τις επόμενες ημέρες αναμένεται η έκδοση της ΚΥΑ για τον νέο ορισμό των βοσκοτόπων και τα κριτήρια επιδότησης για τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η απόφαση θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι στην ηπειρωτική χώρα θα δηλώνονται βοσκοτόπια μόνο σε όμορους νομούς.
Για το 2025, η καταβολή των ενισχύσεων για τα αιγοπρόβατα θα γίνεται βάσει σύγκρισης ανάμεσα στον αριθμό των ζώων που δηλώνονται και στα τιμολόγια πώλησης κρέατος και γάλακτος ή αγοράς ζωοτροφών. Για το 2026 σχεδιάζεται η τοποθέτηση «τσιπ» στα ζώα, ώστε να καταγραφεί ο πραγματικός αριθμός που διαθέτει κάθε κτηνοτρόφος.
Ελεγχοι σε πραγματικό χρόνο
Σε πρώτη φάση, οι έλεγχοι στις δηλώσεις των αγροτών και κτηνοτρόφων για την καταβολή των αγροτικών ενισχύσεων θα πραγματοποιούνται εκ των υστέρων, δηλαδή μετά την υποβολή τους. Στόχος της ΑΑΔΕ, όμως, είναι με την πλήρη διαλειτουργικότητα με τις υπόλοιπες βάσεις δεδομένων του Δημοσίου, ο έλεγχος να γίνεται σε πραγματικό χρόνο, τη στιγμή υποβολής της δήλωσης από τον αγρότη ή τον κτηνοτρόφο.
Δηλώσεις ΟΣΔΕ
Αλλαγές αναμένονται και στις δηλώσεις ΟΣΔΕ, στις οποίες σήμερα περιλαμβάνονται τα στοιχεία του παραγωγού και της εκμετάλλευσής του, οι καλλιέργειες που διατηρεί και οι εκτάσεις που τις φιλοξενούν, καθώς και τα ζώα που εκτρέφει. Δηλώνονται επίσης οι αρδεύσεις που χρησιμοποιεί, οι γεωτρήσεις και οι σχετικές άδειες χρήσης νερού. Επιπλέον, καταγράφονται όλα τα συμβόλαια μίσθωσης αγροτεμαχίων, είτε ιδιόκτητα είτε ενοικιαζόμενα, ενώ γίνεται και αναφορά στην πρόθεση ένταξης του παραγωγού σε οικολογικά σχήματα ή επιδοτούμενα προγράμματα.
Οι 5 πυλώνες
Με τους αγρότες και κτηνοτρόφους να σκληραίνουν τη στάση τους και να προετοιμάζουν κινητοποιήσεις στα μέσα Νοεμβρίου, η κυβέρνηση «τρέχει» να ολοκληρώσει το σχέδιο μετάβασης του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ με τελικό στόχο υλοποίησης την 1η Ιανουαρίου 2026. Το σχέδιο στηρίζεται σε πέντε πυλώνες:
- Πυλώνας 1. Μεταφορά της Διαπίστευσης του Εθνικού Οργανισμού Πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ και, παράλληλα, όλων των αρμοδιοτήτων του Οργανισμού Πληρωμών, όπως προβλέπονται από την ενωσιακή νομοθεσία.
- Πυλώνας 2: Εφαρμογή του μοντέλου της οιονεί καθολικής διαδοχής σε δικαιώματα και υποχρεώσεις μεταξύ των δύο οντοτήτων (από ΟΠΕΚΕΠΕ σε ΑΑΔΕ).
- Πυλώνας 3: Οργανωτική ενσωμάτωση και προσαρμογή όλων των υποδομών πληρωμών και ελέγχου, με σκοπό την πλήρη ανάληψη της διαχείρισης των δύο ευρωπαϊκών ταμείων: του ΕΓΤΕ (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων) και του ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης).
- Πυλώνας 4: Χαρτογράφηση και αξιολόγηση των διαδικασιών και του προσωπικού του ΟΠΕΚΕΠΕ από ανεξάρτητο εξωτερικό φορέα, υπό την εποπτεία της ΑΑΔΕ, και ενσωμάτωση/απορρόφησή τους στην ΑΑΔΕ.
- Πυλώνας 5: Πλήρης ανάληψη του ρόλου του Οργανισμού Πληρωμών από την ΑΑΔΕ, με εγγυημένη επιχειρησιακή συνέχεια και σταθερότητα.