Κοινωνία που δεν βλέπει το σκυλί, δεν βλέπει και το παιδί

Το πρόσφατο περιστατικό στο Επιτάλιο Ηλείας, όπου υπάρχει υποψία ότι ένας σκύλος κακοποιήθηκε σεξουαλικά αποτελεί καμπανάκι κινδύνου για μια κοινωνία που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τη βία αποσπασματικά – σαν να αφορά «άλλους».

Σε αυτή τη μεγάλη εικόνα επιμένει και η Αφροδίτη Στάθη, κοινωνική ψυχολόγος και πρώην διευθύντρια του οργανισμού ΕΛΙΖΑ – Εταιρεία Κατά της Κακοποίησης του Παιδιού. «Η βία δεν κάνει διακρίσεις μεταξύ των ειδών. Ξεκινά από το ανυπεράσπιστο ζώο και συχνά καταλήγει στο παιδί, στη γυναίκα, στον αδύναμοι», λέει χαρακτηριστικά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο». Η κυρία Στάθη έχει εργασθεί επί σειρά ετών στην προστασία των θυμάτων βίας. «Οταν ένα παιδί ή ένα ζώο κακοποιείται, η κοινωνία ολόκληρη οφείλει να αντιδρά. Οχι αποσπασματικά, αλλά με δομή, εκπαίδευση και συντονισμό».

Με τη στήριξη της Αμερικανικής Πρεσβείας, ταξίδεψε δύο φορές στις ΗΠΑ για μετεκπαίδευση, τη μια φορά μέσω της επιφανούς υποτροφίας ηγεσίας American German Marshall Memorial Fellowship. Κατέληξε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Yale, όπου παρακολούθησε από κοντά μια διεπιστημονική ομάδα που χειριζόταν περιστατικά παιδιών με υποψία κακοποίησης.«Ηταν το πρώτο μου μεγάλο σοκ. Εκεί, σε κάθε υπόθεση συμμετείχαν όλοι – ακόμη και ο τηλεφωνητής στην Αμεση Δράση. Γιατροί, ψυχολόγοι,  αστυνομικοί, εισαγγελείς, όλοι μαζί για να δουν τι πήγε καλά και τι όχι. Αυτό είναι συνεργασία. Μόνο έτσι σώζεται ένα παιδί. Ή, αντίστοιχα, ένα ζώο».

Το παράδειγμα της ΕΛΙΖΑ

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα έδρασε θεσμικά. «Εχοντας συνάψει σύμφωνο συνεργασίας με την Ιατρική Σχολή Αθηνών και υπό τη Διεύθυνση της Β’ Πανεπιστημιακής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων Π&Α Κυριακού, ξεκίνησε η εκπαίδευση των ανθρώπων της πρώτης γραμμής, δηλαδή των επαγγελματιών υγείας. Παράλληλα, δημιουργήθηκε το πρώτο πρωτόκολλο, ώστε να μη διαφεύγει κανένα περιστατικό με υποψία σωματικής κακοποίησης. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: «Από ελάχιστα περιστατικά, μέσα σε λίγα χρόνια πολλαπλασιάστηκαν. Οχι γιατί αυξήθηκαν, αλλά γιατί επιτέλους άρχισαν να καταγράφονται. Πρώτη φορά είχαμε εικόνα της πραγματικότητας». «Οταν δεν έχεις αριθμούς, ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Τα στοιχεία, όμως, δεν λένε ψέματα», υπογραμμίζει και επιμένει: η Ελλάδα πρέπει να ξεκινήσει συστηματική καταγραφή περιστατικών, όχι μόνο παιδιών αλλά και ζώων. «Η βία είναι ενιαία. Το να ανοίγεται φάκελος για κάθε υπόθεση είναι το πρώτο βήμα».

«Στην Αμερική, όλοι ξέρουν τι πρέπει να κάνουν όταν προκύπτει ένα περιστατικό. Εδώ πιστεύουμε ότι αν βρεθεί ο “σωστός άνθρωπος στη σωστή βάρδια”, θα σωθεί το θύμα. Η προστασία δεν μπορεί να εξαρτάται από τη συγκυρία», επισημαίνει χαρακτηριστικά.

Γι’ αυτό επιμένει στην εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών: «Η Πολιτεία οφείλει να στηρίξει όσους εμπλέκονται – αστυνομικούς, δικαστικούς λειτουργούς κτηνιάτρους, – να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Μόνο τότε θα λειτουργήσουμε σαν οργανωμένη κοινωνία».

Η βία δεν διαλέγει θύμα

Η επιστημονική εμπειρία της δείχνει ότι η κακοποίηση παιδιών, η ενδοοικογενειακή βία και η κακοποίηση ζώων συνδέονται άμεσα. «Οταν βλέπεις ένα ζώο κακοποιημένο, δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός. Προέρχεται από μια κοινωνία που έχει ανεχθεί τη βία. Αυτό είναι το ανησυχητικό – γιατί ο άνθρωπος που βασανίζει ένα ζώο, αποκλείεται να ζει ειρηνικά στο σπίτι του». Αυτό που τη σοκάρει περισσότερο είναι η αδιαφορία.

«Δεν γίνεται να φωνάζουν μόνο οι φιλόζωοι που κατοικούν π.χ. στην Αθήνα. Η ίδια η τοπική κοινωνία πρέπει να είναι η πρώτη που ανησυχεί, η πρώτη που φωνάζει. Γιατί η βία δεν μένει στα ζώα. Αν την αφήσουμε να ριζώσει, θα μας βρει όλους».