- Advertisement -
Είναι πρόωρο να μιλήσει κάποιος σήμερα για την επόμενη ημέρα ενός πολέμου που μόλις ξεκινάει; Καθόλου, ειδικά όταν πρόκειται για το Παλαιστινιακό που μετρά δεκαετίες. «Ο δακτύλιος της φωτιάς» είναι ο τίτλος του βιβλίου του Κρίστιαν-Πέτερ Χάνελτ, που κυκλοφόρησε τον περασμένο Μάρτιο («Ein Ring aus Feuer», εκδ. Deutscher Levante Verlag, 2023). Ο πολιτειολόγος, αναλυτής στο Ιδρυμα Μπέρτελσμαν περιγράφει «πώς η Ευρώπη έχασε την Εγγύς Ανατολή και πώς μπορεί εκ νέου να την κερδίσει».
Τον Μάρτιο κανείς δεν γνώριζε την κρίση που θα ξεσπούσε επτά μήνες αργότερα. Αλλά το Παλαιστινιακό είναι «μία ιστορία χαμένων ευκαιριών», λέει ο Χάνελτ στους ξένους ανταποκριτές στο Βερολίνο. Τα τελευταία 30 χρόνια σμιλεύτηκαν διάφορα σχέδια λύσης που βρίσκονται στα συρτάρια. Ειδικά τη δεκαετία του 1990 χάθηκαν πολλές ευκαιρίες, επισημαίνει ο αναλυτής. Τότε, η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη και η απελευθέρωση του Κουβέιτ μετά την εισβολή του Σαντάμ Χουσεΐν «είχαν ανοίξει σοβαρές προοπτικές για την επίλυση του αραβοϊσραηλινού προβλήματος».
Ειρήνη σε φάσεις
Η ειρηνευτική διάσκεψη της Μαδρίτης που συγκάλεσε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους έφερε μεν τη συμφωνία Ισραήλ – Ιορδανίας, αλλά ΗΠΑ και Ισραήλ δεν αποδέχτηκαν χωριστή αντιπροσωπεία Παλαιστινίων που ενσωματώθηκε σε εκείνη της Ιορδανίας. «Ηταν καθοριστικό λάθος της Μαδρίτης», λέει ο Χάνελτ. Ακολούθησε η πρωτοβουλία της Νορβηγίας με τη Συμφωνία του Οσλο το 1993, στη βάση της αρχής «γη έναντι ειρήνης». Αλλά η «ειρήνη σε φάσεις» για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους εντός 5ετίας δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Το «δομικό λάθος» αυτού του σχεδίου ήταν ότι «έδινε στους αντιπάλους της συμφωνίας στο εσωτερικό τής κάθε πλευράς πολύ μεγάλα περιθώρια να την ακυρώσουν», διαπιστώνει ο αναλυτής. Το έκανε η Χαμάς το 1995 ανατινάζοντας λεωφορεία Ισραηλινών, ενώ το 1994 ο εξτρεμιστής έποικος Μπαρούκ Γκολντστάιν είχε κάνει την επίθεση με 29 νεκρούς Παλαιστίνιους σε τέμενος στη Χεβρώνα.
«Οι ΗΠΑ δεν πήραν σοβαρά την ΕΕ τη δεκαετία του 1990», σημειώνει ο Χάνελτ. Μόνο με τον Γιόσκα Φίσερ από το 2003-2004 στη λεγόμενη 2η Ιντιφάντα δρομολογήθηκε ο Οδικός Χάρτης εξόδου από τη βία και υπήρξε συντονισμός μεταξύ βασικών παικτών στο λεγόμενο «κουαρτέτο» (ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ, ΟΗΕ). Οι ΗΠΑ απέτυχαν να σταματήσουν την εποικιστική πολιτική του Νετανιάχου, ενώ η «συμφωνία του αιώνα» που διαφήμιζε ο Τραμπ με το δόγμα «ευημερία αντί ειρήνης» έμεινε επίσης στα χαρτιά, αφού την έκανε με τον Νετανιάχου ερήμην των Παλαιστινίων.
Το δίδαγμα: «Σήμερα πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την επόμενη ημέρα. Υπάρχουν και από τις δύο πλευρές εκείνοι που ενδιαφέρονται για την ειρηνική συμβίωση», λέει ο Χάνελτ. Σε μία τόσο σημαντική διένεξη, η ΕΕ χρειάζεται «μία ισχυρή τρόικα εξωτερικής πολιτικής», που θα μεσολαβεί, σε συνεννόηση με το Συμβούλιο της ΕΕ, αντί να επισκέπτεται ο κάθε ευρωπαίος ηγέτης χωριστά την περιοχή. Θα μπορούσε να είναι και ένα «κουαρτέτο» συμπεριλαμβάνοντας και μία χώρα – μέλος της Ανατολικής Ευρώπης.
Εχούντ Μπάρακ:
Λύση δύο κρατών
«Στόχος πρέπει να είναι ένα παλαιστινιακό κράτος, αποστρατιωτικοποιημένο, αλλά βιώσιμο, που θα περιλαμβάνει τη Δυτική Οχθη και τη Λωρίδα της Γάζας», λέει ο Εχούντ Μπάρακ, πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ». Το 2008 είχε προτείνει να αναπτυχθεί ειρηνευτική δύναμη αραβικών χωρών στη Γάζα, που θα την παραδώσει στην Παλαιστινιακή Αρχή. Ο Αμπάς απέρριψε τότε την πρόταση. Τώρα η πρότασή του μπορεί να έχει καλύτερη τύχη. Υπάρχουν οι Συμφωνίες του Αβραάμ με αραβικές χώρες, έτοιμη ήταν και η συμφωνία Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας, ενώ οι ΗΠΑ έχουν επιστρέψει στην περιοχή, λέει ο Μπάρακ. Και «εάν Κατάρ και Σαουδική Αραβία στηρίξουν οικονομικά, μπορεί να γίνει ένα σχέδιο Μάρσαλ για τη Λωρίδα της Γάζας».
Comments are closed.